صور الصفحة
PDF
النشر الإلكتروني

(834—844.)

4.

Papst Gregor IV. bestätigt das Erzbisthum Hamburg und verleiht dem Ansgarius das Pallium.

[L. M.] Gregorius episcopus, seruus seruorum dei.

6

2

Omnium fidelium dinoscentie certum esse uolumus, qualiter beate memorie precellentissimus rex Karolus tempore predecessorum nostrorum, diuino afflatus spiritu, gentem Saxonum sacro cultui subdidit iugumque Christi, quod suaue ac leue est, adusque terminos Danorum sive Slauorum corda ferocia ferro perdomans docuit ultimamque regni ipsius partem trans Albiam inter mortifera paganorum pericula constitutam, uidelicet ne ad ritum relaberetur gentilium, uel etiam quia lucrandis adhuc gentibus aptissima uidebatur, proprio episcopali uigore fundare decreuerat. Sed quia mors effectum prohibuerat; succedente eius precellentissimo filio Ludowico imperatore augusto, pium studium sacri genitoris sui efficaciter impleuit. Que racio nobis per uenerabilem1 Ratoldum siue Bernoldum episcopos necnon etiam Geroldum comitem uel missum uenerabilem relata est confirmanda. Nos igitur omnem ibi deo dignam statutam prouidentiam cognoscentes, instructi etiam presentia fratris filiique uestri3 Ansgarii, primi Nordalbingorum archiepiscopi, per manus Drogonis Metensis episcopi consecrati, sanctum studium magnorum imperatorum tam presenti auctoritate, quam etiam pallii datione more predecessorum nostrorum roborare decreuimus, quatinus tanta auctoritate fundatus predictus filius uester eiusque successores lucrandis plebibus insistentes aduersus temptamenta diaboli ualidiores existant. Jpsumque filium nostrum iam dictum Ansgarium et successores eius legatos in omnibus circumquaque gentibus Danorum, Sueonum, Noruehorum, Farrie, Gronlondan, Halsingalondan, Islandan, Scrideuindun, Slauorum, nec non omnium septentrionalium et orientalium nationum quocunque modo nominatarum delegamus, et posito capite et pectore super corpus et confessionem sancti Petri apostoli sibi suisque successoribus uicem nostram perpetuo retinendam publicamque euuangelizandi tribuimus auctoritatem, ipsamque sedem Nordalbingorum Hamaburg dictam, in honore sancti 10 salvatoris eiusque11 intemerate genitricis Marie consecratam, archiepiscopalem esse decernimus. Consecrationem uero succedentium sacerdotum, donec consecrantium numerus ex gentibus augeatur, sacre palatine prouidentie interim committimus. Strenui uero predicatoris persona tantoque officio apta in successione semper eligatur 12. Omnia uero a uenerabili principe ad hoc deo dignum officium deputata nostra etiam auctoritate pia eius uota13 firmamus, omnemque resistentem uel contradicentem atque piis nostris his studiis quolibet modo insidiantem anathematis mucrone percutimus atque perpetua ultione reum diabolica sorte dampnamus, ut culmen apostolicum more predecessorum nostrorum causamque dei pio affectu zelantes ab aduersis hinc inde partibus tutius muniamus. Et quia te, carissime fili Ansgari, diuina clementia noua in sede primum disposuit esse archiepiscopum, nosque pallium tibi ad

9

15

17

missarum sollempnia celebranda tribuimus, quod tibi in diebus tuis, ut et ecclesie tue perpetuo statu manentibus priuilegiis uti largimur 16. Sancta trinitas uitam tuam conseruare dignetur incolumem atque post huius seculi amaritudinem ad perpetuam perducat beatitudinem.

4

5

6

noster

venerabiles

-

[ocr errors]

2 et

11

sanctaeque

Nach Lappenbergs Hamb. UB. I., S. 15 aus einer Ausfertigung auf Pergament und dem anscheinenden (?) Originale in dem landdrosteilichen Archive zu Stade. Dies Original enthält 16 Zeilen und hat noch das Bleisiegel mit der Aufschrift: Domni Gregori und Papae". Mit unwesentlichen Varianten geben die Urkunde der Codex Udalrici Babenb. (Nr. CXIC), ein Copiar zu Hannover aus dem 13. Jhrh. und von „perpetuo retinendam" an der hier mangelhafte Cod. Vicelini. Dagegen weicht der Abdruck in Cäsars Triapostolatus (Fabric. Memor. Hamb. II., 76.) sehr ab, gibt nämlich 3 nostri episcopi quatenus 7 tentationes d. valediores! 8 Sueonum Scrideuindon: fehlt Ud. Anscharium legatum in omnibus circumquaque gentibus Sueonum siue Danorum necnon etiam Slavorum vel in ceteris ubicunque illis in partibus constitutis divina pietas ostium aperuerit, una cum Ebone Rhemensi archiepiscopo statuentes ante corpus et confessionem S. Petri publi10 sancti fehlt C. cam evangelizandi tribuimus auctoritatem: C.-9Hammaburg: C.eius et: C. (mit dem Cod. Vicelini!) 2 personae.. aptae eligatur semper successio etiam pia eius vota auctoritate ius indumenti honor etc. bis ostenderis, intus habebis schalten hier aus P. Nicolaus Urk. d. d. 864 Mai 31. (Lappenb. p. 23. 24.) ein: C., Vic., Ud. 17 trinitas fraternitatem vestram diu: C. Die beiden letzten Stellen beweisen hinlänglich die Unzuverlässigkeit des Abdrucks bei Caesar. ,,Quod bullae archetypum dicitur, certe simulatum est, textus vero ipse sine dubio saltem interpolatus; cfr. Lappenberg I, 788. 793.“ Jaffé R. P. p. 228. Der Papst Nicolaus I. sah das Original; s. die Urk. d. d. 864 (858?) Mai 31! Gedruckt ist die Urkunde oft, bei Bolland: Acta Sanctor., Febr. T. I., p. 406; Mabillon: Acta Sanctor. ord. S. Benedicti VI, p. 122; Lambec. Orig. Hamb. I., p. 128, bei Lindenbrog p. 36; Privil. eccl. Hamb. bei Lindenbrog p. 127; Mader: Ad. Brem., append. p. 185; Staphorst I., 1, p. 31, Lünig: T. XVI., Spicil., eccles. I., Contin. I., Anh. p. 69; Liljegren Svenskt Dipl. I., p. 6. Vgl. Reg. Dancic. I., p. 1.

12

14 atque

--

13 deputata, patria

[blocks in formation]

16

-

Jdcirco hu

844. März 20. Aachen.

5.

Lothar, römischer Kaiser, verleiht dem Kloster Neu-Corvey die Rujaner-Insel.

Datum per copiam.

In nomine domini saluatoris nostri Jhesu Christi. Lotharius diuina ordinante prouidencia imperator augustus. Si liberalitatis nostre munere loca' deo dicata prouexerimus, id nobis et ad mortalem vitam temporaliter transigendam et ad eternam feliciter optinendam profuturum liquido credimus. Nouerit interea sagacitas omnium fidelium nostrorum, tam presencium quam3 futurorum, quo[d] ecclesi[e]', que vocatur Noua Corbeya, in pago Augensi super fluuium Wisera', et est quodammodo noua a domino patre nostro ante annos paucos condita in honorem dei saluatoris nostri sanctique prothomartiris Stheffani, vbi et beatissimus martir Vitus requiescit, cui nunc preest dilectus et propinquus noster abbas Warinus, in proprietatem tradidimus Ruiacensis insule Slauos [cum] tota terra eiusdem insule, quomodo inibi positi deuocione astricti sumus, quia domino saluatore nostro Jhesu Christo auxiliante 15 sanctoque Vito id patrocinante in dedicionem accepimus. Nam vt aliquamdiu aliquociensque bellum vtrimque" durum satis committeretur, et

[blocks in formation]

29

18

31

36

39

40

27

24

35

25

28

anceps victoria et illis et nobis videretur, post aliquantorum quorum suffragia sanctorum petebamus, beatum Vitum exorandum consulte confisi sumus, quod et fecimus. Jnsuper et, si nobis auxiliari dignaretur, ei1 uotum in hoc nobis facientibus, 20 quod et victoriam ipsi" asscriberemus, et que[cum]que" nobis illo [auxiliante] 23 prouenire possent, ipsi dedicaremus, fiducia igitur continuo pociore accincti, in vigilia ipsius sancti Viti bello renascente sumus congressi; et rege 26 ipsorum nomine Gestimulo cum nonnullis maioribus et aliis quam plurimis" illius gentis perempto, reliqui cum omnibus suis et terra dicioni nostre se dedentes, 30 castella, municiones et cetera sua omnia nobis tradiderunt. Nos itaque, prout racio exigit, liberaliter formatis ac possessis omnibus 32 iam nunc de reliquo succedencium temporum volumus ac decernimus 33 proprietatis3 disposicionisque fore huius Noue Corbeye. Tradimus itaque totam eidem ecclesie Rviacensem insulam in ius proprietarium, ita videlicet, vt3, si quid in ipsa3 sit in castellis, in municionibus, in villis, in vicis, in domibus, in edificiis, terris cultis et incultis, siluis, pratis, campis, pascuis, aquis aquarumue 10 decursibus, viis et inviis, exitibus et red(d)itibus, tam in terris, quam in aquis, et in pensionibus portuum et nauium inibi superueniencium siue eciam pertranseuncium, homines 12 vtriusque sexus, maiores ac minores, senes ac iuuenes, incolas eiusdem insule. Si qu[e]" eciam preter hec lucra de ipsa insula vel in ea habitantibus prouenire possunt vel postmodum poterunt, memorato monasterio subdita esse instituimus atque per hanc nostram auctoritatem sic donamus et 46 tradimus, ut in iure ipsius abbatis et successorum eius, necnon et monachorum inibi per tempora seruiencium in diuersis necessitatibus ad diuinum cultum propensius exequendum absque cuiuslibet diminoracione 48 vel retractione permaneat 50, quatinus et deuociores nobis et 52 coniugi ac liberis nostris omnique stirpi nostre omni tempore quodam debito supplicand[i] deo memorentur. Quo 54 autem hec auctoritas nostra inviolabilem et inconuulsam firmitatem optineat, manu propria subter eam subscribsimus 55 et annuli nostri impressione signari iussimus Remigius notarius ad uicem Agilmanni 57 recognoui. Datum XIII. kalendas Aprilis, anno Christo propicio imperii domni Lotharii pii imperatoris in Italia XXII, indictione tercia 5 Actum Aquisgrani, palacio regio in dei nomine feliciter Amen. Ab incarnacione domini DCCCXLIIII° 6

43

41

49

60

[ocr errors]

56

[ocr errors]

47

[merged small][ocr errors][merged small][merged small][merged small][merged small]

Nach einer Abschrift auf Pergament im Haupt- Archiv zu Schwerin, die also beglaubigt ist: In signum presencium litterarum et verborum de vna dictione ad aliam dictione[m] a principali rescripto fideliter et integre copiatorum nostrum sigillum, quo nos. . prior, . . prepositus, totumque. . capitulum ecclesie Corbeiensis vtimur ad causas, firmiter apposuimus huic scripto. Datum anno domini M.CCCo sexagesimo, crastino octaue epiphanie. An einem Pergamentstreifen, der aus der Urkunde selbst geschnitten ist, hängt das (beschädigte) Siegel in grünem Wachs. Es ist parabolisch. Es zeigt eine stehende Figur (der Kopf ist abgebrochen). Das faltenreiche Gewand reicht bis zu den Knieen. Die rechte Hand ist gegen die Brust gelehnt, die linke hält einen herzförmigen (?) Gegenstand. Rechts und links unten erhebt sich ein Thier (Hund?), auf deren Rücken die Figur steht. Von der Umschrift liest man nur noch die Buchstaben:

[blocks in formation]

Innerhalb dieser Umschrift steht noch eine kleinere, links liest man davon: Sas VI, rechts: TVS MAR (also Sanctus Vitus martyr).

[ocr errors]

Diese Urkunde ist gedruckt zuerst bei Schaten: Annal. Paderborn. (Neuhus. 1693) p. I., pag. 128. Er bemerkt über seine Quelle; „Diploma imperatorium ex ipso Corbeiensium tabulario autographo hic producimus, quod, ut anno 1326. testimonio ac tabulis consulum ac magistratus Montis Martis, Huxtariensium et Volkmersensium hac super re confectis adhuc integrum fuit, ita ad nostra usque tempora asservatur, etsi laesum lacerumque in quibusdam aspiciatur“. Dieses angebliche Original wird das in unserer beglaubigten Abschrift genannte „principale rescriptum" sein. Einen zweiten Abdruck aus einer „Abschrifft, welche eben so accurat nicht geschrieben war“, gab Chr. Schöttgen: Altes und Neues Pommerland (Stargard 1721), S. 270. Nach dem Transsumpt vom J. 1326, jetzt im Provincial-Archiv zu Münster, ist die Urkunde wieder abgedruckt in Kosegarten's Cod. Pomer. diplom. I., S. 11, 12. Bezeichnen wir Schaten's Abdruck mit 1, Schöttgen's mit 2, den Abdruck im Cod. Pomer. mit 3 und 4, so ergeben sich folgende Abweichungen: 1 libertatis munimine laeta: 2. quam etiam: 1, 3. quo et ecclesia: 4. vocatur modo: 2, Rugacensis: 1, 3. Ruiatensis: 2. 13 deo: 1. 14 nostro fehlt 2. 18 bellum durumque satis: 2. in hoc modo fecimus: 2. 21 sibi: 2. potiori: 1. pectore: 2. 26 regi ipsorum: 4. quam pluribus: 2. reliqui erst hinter suis: 1, 2, 3. 31 liberatis firmatis: 1, 3. nostrae cedentes: 1, 2.

3.

3

7 Wessera: 2. que: 2.

2.

12

17

8 Gwarinus: 2.

cum: 2. vtrumque: 4 20 in hoc fecimus: 1, 3; fiducia ergo: 2.

27

28

25

et fehlt 3. 30 nostre cededentes: 3.

4

[ocr errors]

9

29

-

2. 32 et possessionibus: 2 33 decreuimus: 1.

35 Rugacensem: 1, 3. Rugatensem: 2.

1, 2, 3.

43

36

quod: aquarumque: 1.

40 39 vel: 1, 2, 3

[merged small][ocr errors]

et: 2. nucione: 1, 2, 3.

53

45 eciam fehlt 1, 2, 3.
qui: 4.
49 retractatione: 2.

[blocks in formation]

supplicando: 2, 4. imperatoris: 1, 2.

[ocr errors]

50 55

[ocr errors][merged small][merged small][ocr errors][merged small][merged small][ocr errors][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][ocr errors][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][ocr errors][merged small][merged small][merged small]

permaneant: 1.

-

-

damus: 2.

cum

peremtorum: 2. libertatem firmatam:

dispoconisque: 3.

38 in castellis fehlt

42

omnes: 2.

47 perpetuis. 51 deuociones: 2.

48 dimi

52

ac: 1, 3.

59

quod: 1, 3. conscr.: 2. 56 iussimus. Signum Lotharii (M.) serenissimi 58 indictione VII.: 1. Agilmari: 1, in 3 Lücke. 60 feregis: 2. liciter fehlt 1, 2. (in 3 Lücke: Aquis. domini). 61 Ab incarn. dom. DCCCXLIIII° fehlt 1. Die Urkunde ist gefälscht, nach Form und Inhalt. Vgl. Wigger's Mekl. Annalen I., S. 144 f., wo auch die Litteratur über diesen Gegenstand nachgewiesen ist. Doch ist sie hier aufgenommen wegen des Königs Gestimulus, in den man unschwer den vom König Ludwig im J 844 besiegten Slavenkönig Gotzomiuzli, wie ihn die Ann. Fuld. nennen, oder Gestimus, wie er in den Ann. Xant. heisst, wiedererkennt. Vgl. Pertz: Scr. I., p. 364, II., p. 228. Gedruckt auch bei Fabricius, Ruyan Urk. I., S. 133.

[ocr errors][merged small][merged small]

Papst Sergius II. bestätigt dem Hamburgischen Erzbischof Ansgar dessen Sprengel in den nordischen Reichen und gestattet ihm den Gebrauch des Palliums und der Mitra.

Sergius episcopus, seruus seruorum dei, Anschario, sanctae Hamaburgensis ecclesiae archiepiscopo Concedimus igitur tibi, sicut a predecessore nostro beato Gregorio concessum est, scilicet ut gentes Wimodiorum', Norblingorum, Danorum, Noruenorum, Suenorum, vel quascunque septentrionalium naciónum iugo fidei predicatione tua subdideris, ad sedem Hamaburgensem spirituali dominatione possideas et omnibus successoribus tuis ad eandem sedem perpetuo

possidendas relinquas.

Data per manum Leonis, cancellarii sanctae Romanae ecclesiae, in mense Aprili, indictione nona.

Nach dem vollständigen Abdruck bei Lappenberg: Hamb. UB. I, S. 18 aus dem Hannov. Copiar. 1 Statt Wimodiorum (Bewohner des Gaues Wigmodi, in dem Bremen lag), was unmöglich ist, gibt Lindenbrog, Wenediorum“, die man doch kaum an erster Stelle genannt erwartet. Das angebliche Original befand sich früher im Stader Archiv, Caps. CXVII., No. 17. Gedruckt: Staphorst I., 1, p. 38, Liljegren: Svenskt Diplom. I, p. 7.

-

849. März.

7.

Papst Leo IV. ertheilt dem Hamburgischen Erzbischofe Ansgar dieselben Rechte, wie Papst Sergius II. gethan.

Die Urkunde stimmt (nach Lappenberg, Hamb. UB. I., S. 20) mit der obigen No. 6; der Schluss lautet: Data per manum Stephani, cancellarii sanctae Romanae ecclesiae, in mense Martio, indictione XII. Sie ist eben so unecht wie ihr scheinbares Vorbild. Gedruckt: Adam Bremens., ed. Mader., append. p. 187; Lambec: Orig. Hamb. II., 370 (bei Lindenbrog 110); Privil. archieccl. Hamb. bei Lindenbrog p. 127; Staphorst I. 1, p. 39.; Liljegren: Svenskt Diplomatar. I. p. 9; Lünig T. XVI., Spicil. eccl. I., Cont. I, Anh. 69.

(864.) Mai 31. Rom.

8.

Papst Nicolaus I. bestätigt dem Erzbischofe Ansgar die Mission bei den
Schweden, Dänen und Wenden, gewährt ihm das Pallium und vereinigt die
Hamburger und die Bremer Diocese.

Nicolaus episcopus, seruus seruorum dei

Hludouuicus, subli

missimus rex, per Salomonem, uenerabilem episcopum ciuitatis Constantie, nostro studuit apostolatui intimare, quod piae memoriae Hludouuicus imperator, genitor suus, quendam monachum nomine Ansgarium de monasterio Corbeia tulisset et collocasset eum iuxta Albiam fluuium in confinibus Slauorum et Danorum siue Saxonum1 in castello Hamaburch inter duos episcopatus Bremon et Verden, de quibus tollens ecclesias et decimas ad sustentationem prouehendi causa prefati2 episcopi clericorumque eius condonasset in predicto loco3, annuente ac sollempnia sedis apostolicae priuilegia prebente predecessore nostro beate memorie papa Gregorio. Cuius etiam auctoritate in supradicto Nordalbingorum populo sedes constituta est archiepiscopalis in castello superius memorato Hamaburch; et in eadem quoque sede archiepiscopus, accepto a sede apostolica pallio, primus est ordinatus Ansgarius, cui a prefato pontifice delegata est cura seminandi verbum domini et animas lucrandi deo. Cuius delegationis et auctoritatis et pallii acceptionis pagina nobis est a [prefato] filio nostro Hludouuico [rege] per [jam dictum] Salomonem, sanctissi

« السابقةمتابعة »