صور الصفحة
PDF
النشر الإلكتروني

Mei[n]ricus de Buzeburg, Heinricus de Westem, Lvdegerus de Hardesthorp, comes [Adolfus] de Schowenburg, Eilbertus de Wilpe, Walterus de Berge, Meinricus de Alman [es]thorp, Schacco de Erteneburg, Jordanus dapifer, [Jo]sarius frater eius, Heinricus marschalcus, Heinricus pin[cern Ja, Lupoldus pincerna, Erchenbertus dapifer, Wernerus camerarius, Otto aduocatus de Erteneburg, Fredericus frater eius, Heinricus aduocatus de Hidesaker, Heinricus aduocatus de Lyneburg, Gerardus scultetus, Bertoldus de Rothes [h] of, Walbertus Mule, Rothardus et Givehardus de Haldes[le]ue, Georgius de Hideshakere, Hildebrandus, Marcradus hoverbode, Marcradus filius eius, de Holsatia.

[blocks in formation]

Data in Herteneburch, VII. idus Nouem [bris]. Domnus Hartwicus kanonicus ecclesie Bremensis et notarius curie ducis assignavi[t.]

Nach dem Originale im bischöflich Ratzeburgischen Archive in Neu-Strelitz, das nur in den Brüchen gelitten hat. Das aufgedrückte Siegel, wie gewöhnlich befestigt, ist vollkommen erhalten und das bekannte (Orig. Guelf. III, Tab. 1, N. 3). Das Wort „wogiwotniza“ s. auf dem Facsimile zu Nr. 65. Abgedruckt ist die Urkunde bei: v. Westphalen II, p. 2042; Schröder, P. M. I, S. 441; Letztes Wort, Beil. 65 a., S. 135; Böhmer, Jus ecclesiast. protest. I, § 35. Vgl. unten die gleichlautende, nur in Siegel, Zeugen und Jahr abweichende, für das Lübeker Bisthum gegebene Ausfertigung unter 1170, Novbr. 7.

.1170. Anfang Januar. Frankfurt.

Friedrich, römischer Kaiser, bestätigt das Bisthum Schwerin.

91.

In nomine sancte et indiuidue trinitatis. Fredericus Romanorum imperator et semper augustus. Quia ad predicandum eterni regis ewangelium celitus constitutum Romanum constat esse imperium, summum nostre excellentie officium est, eiusdem ewangelii predicatores honorare et promouere, ipsos autem per predicationem ewangelii conuersos in sinu matris ecclesie benigne suscipere et super hiis gaudere tanquam super fratribus, qui mortui et perditi fuerant et inuenti sunt. Quapropter notum esse uolumus vniuersitati omnium diligentium dominum Jhesum', qualiter quidam pauper spiritu monachus nomine Berno, sola fide Christi armatus et domini apostolici Adriani auctoritate et benedictione roboratus, gentem paganorum Transalbinam, sub principe tenebrarum in tenebris infidelitatis et idolatrie inclusam, primus predicator nostris temporibus aggressus est, et a Zwerin

3

15

22

3

21

10

20

17

23

19

incipiens populo sedenti in tenebris lumen fidei inuexit, ipsos baptisans, ydola comminuens, ecclesias fundans, ad insigne et nobile castrum Dimin per multas contumelias et tribulationes, quas a perfidis sustinuit, vsque peruenit, vbi a principibus terre illius: Bugezlauo, Casemaro, Pribezlauo qui eius predicatione compuncti et labori pacienter" compassi sunt, benigne suscipitur 12, et ipsorum electione et gloriosi ducis Saxonie Hinrici 13 constitutione primus gentis illius episcopus efficitur; et ita demum religiosi principis Casemari" auxilio, qui ei fideliter in opere Christi astitit, omnes terras in eius ditione positas ad agnitionem veritatis postposito errore sue falsitatis conuertit. Postremo quia gens Ruyanorum ydolatrie spurcitia deo et hominibus inuisa verbo predicationis flecti noluit, idem predictus episcopus fructum de suis nouiter conuersis quesiuit 16, inuenit: nam ad hoc principes et omnem populum animauit, vt ydolatras " zelo christiani nominis armis ad fidem cogeret, et ita cum tyronibus Christi, quasi' ipse signifer effectus, maximo ydolo eorum Szuentevit destructo in die beati Viti martiris inuitos ad baptismum coegit, quos tamen postmodum in virga territos in spiritu lenitatis visitauit et de verbo fidei eos familiarius instruens voluntarios reddidit. Benedictus per omnia deus, qui ecclesiam suam et Romanum imperium conuersione tot gentium dignatus est sublimare! Jgitur quia post tantos labores idem episcopus serenitatem nostram adiit, dignum duximus labori eius compatiendo terminos suos auctoritate imperiali et sigilli nostri attestatione sibi in perpetuum confirmare. Termini autem eius sunt hii: castrum Magnopolense, Suerin 24, Cuthin 25, Kyzhin 26, cum omnibus villis ad illa ipsa castra pertinentibus, excepta terra Pole et alia, que dicitur Brezze"; Parchim quoque, Cuthin et Malechowe, cum omnibus villis ex utraque parte aluei, que 32 dicitur Elde, ad ipsa castra pertinentibus; eius termini sunt Dymin etiam [cum] terris et villis scilicet Tolenze 4, Plote, Losice 35, Tribuzes 36, Chircepene 37 et omnibus villis predictis terris adiacentibus: terram etiam Ruyanorum de dicione ducis Saxonie terminis episcopatus sui adicimus. Ad vltimum principes terre illius cuin omni populo in plenitudine gratie et in defensione nostre maiestatis suscipimus, vt liberius in construendis claustris et edificandis ecclesiis et ceteris, que ad cultum veri dei pertinent, promouendis domino deo nostro vacare valeant. Jpsos etiam principes et maiores terre attentius 2 monitos esse volumus, vt, quia in gratiam nostri et honorem principum terre nostre recepti sunt, ipsis inpares in cultu dei non existant, sed more omnium christianorum decimas suas, nullo excepto, deo fideliter persoluant, rapinas et latrocinia prohibeant, pacem cum vicinis christianis teneant, vt Christus, qui est pax vera, ad patriam pacis et lucis eterne post hanc vitam eos feliciter perducat. Amen.

30

28

42

40

27

38

39

33

43

Ego Hinricus imperialis aule cancellarius vice Cristiani Mag[unti]n.“ archiepiscopi et archicancellarii recognoui, anno dominice incarnationis M°C°LXX°.

Acta sunt hec indictione tertia, regnante domino Frederico imperatore Romanorum gloriosissimo, anno regni eius XVII°45, imperii autem XV°. Data apud Franckenvort, V° nonas Januarii 46, feliciter. Amen.

6 communiens: G.

C. G.
Bogislauo: G. -
Pribeslauo: C.

[ocr errors]

7 Dymin: Cl.

8

10
12

[ocr errors]

Nach einer beglaubigten, zu Anfang des 16. Jahrhunderts „,ex insignis ecclesie Zwerinensis registro" Vom Notar Nic. Pakebusch genommenen [A.] und zwei anderen dem 16. Jahrhunderte angehörigen Abschriften [B., C.] im Haupt-Archiv zu Schwerin. Zu der ersten Abschrift [A.] bemerkt der Canzler C. v. Schöneich über das Original: „Die obgeschriben zwue fundaciones vbir das Stifft Swerin" [die vorstehende und die Urkunde Kaiser Ottos vom J. 1211, s. unten] sind aus derselben kirchen registern geschrieben ,vnd die Original sint nicht bey dem Capitel daselbst, vielleicht an andern orten adir sust furkommen ires alters halben". Der Kirchen-Visitations - Secretär Daniel Clandrian fand aber 1603 noch beide Originale bei den Stiftsurkunden und bemerkt über das Original der Urkunde Kaiser Friedrichs vom Jahre 1170 im „Protocol" fol. 212b.: „Diser brieff ist in den falten, da er zusammengelegt, etwas eingerissen, vnd vom Sigil, so vffs Pergamen gedruckt, ist etwas abgebrochen". Wir bezeichnen Clandrians Schreibung der Namen, in welcher er sich überall sehr zuverlässig erweist, mit „Cl.". Der Abdruck in den Orig. Guelf. III, Praef. p. 46, ist angeblich „ex authentico Archivi Suerinensis" gegeben, aber ohne Zweifel nur nach einer von diesem genommenen Abschrift, die jedoch mit keiner der oben genannten übereinstimmt. Wir bezeichnen die Abweichungen dieses Abdruckes mit G., übergehen aber orthographische Abweichungen, soweit sie nicht Namen betreffen: diligentium Jesum Christum: G. 2 domini Adriani pape apostolica: G. 3 idololatrie: G. 4 ab Swerin: G.; a Szwerin: A.; a Suerin: B.; a Schwerin: C. 5 baptizans: Bugezlaus schreibt Cl.; Bugeslauo: B.; Buggeslauo: A.; Pribezlauo: Cl.; Pribeslauo: A.; Pribeslao: B.; Pribislauo G.; et susceptus: G.; susceperunt: A.; susciperunt: B.; susceperunt corfehlt G. 14 Catzimari: G.; Casemari die andern. 17 idolatra: A. 18 cogerent: G.; cogeret: A. B. C. Szuenterit: A.; Suenterit: B.; Szuenzevit: C.; Suanteuit: G. Jgitur quia post: B., C.; Jgitur cum post: G.; Jgitur post: A. Kütin: G.; Cutin: A., B., C. 26 Kyzhin: Cl.; Kyssin: A.; Kussin: 28 Poli: Cl. 29 Brezze: Cl.; Bretze: die andern. 30 Cuchin: 31 Malechowe: Cl.; Malchow: A., C., G.; Malchou: B. Dymin etiam et terris: A.; Dimin et cum terris: G.; Dimin etiam et villis (cum terris fehlt): B.; Dimmin etiam cum terris et uillis (cum übergeschrieben): C. 34 Tzolenze: C.; Tollense: G. 35 Losice: Cl.; Lotzitze: A., B.. C.; Losiste: G. 36 Tribuzes: Cl., A.; Tribuses: B., G.; Tribitzes: C. 37 Chircepene: Cl.; Chirzepene: A., B.; Chirzepone: C.; Circipene: G.38 cu: C. 39 dicione fehlt G. defensionem: C. 41 maiestatis nostre: G. 42 attentim: G. 43 plenitudinem in illo: A.; in nullo: G. 44 magni: alle; in B. und C. verbessert in Moguntin. 45 eius VI: G. 46 Data (date: B.) apud Franckenvort V° nonas Januarii: A., B., C. (in B.: quinto ausgeschrieben). Clandrian gibt: Data aput Frankeneford VII Januarii, dagegen steht in den Orig. Guelf.: Data apud Franckfurdt non. Jan. Vermuthlich stand im Original: „On Januarii“. Denn auch die folgende Urkunde des Kaisers (Nr. 92) ist datirt: „V. non. Jan. 1170". Böhmer setzt diese auf den 2. Januar. Gedruckt ist unsere Urkunde, auch bei Schröder, Erstlinge S. 43; Ungnaden, S. 124; Franck III, S. 117; Beehr, S. 115; Lisch, Mekl. Urk. III, S. 19; Fabricius, Rüg. Urk. I, S. 137; Koseg. Cod. Pomer. dipl. I, S. 66.

9 Catzimaro: G. patientes: G. 13 Hinrici rigirt in suscipitur: C. rum: nur A. quesiuit et: nur G. A.; quorum: G. 20 Szuentevit: Cl.;

21 tum: C.

16

[ocr errors]

22 in episcopatu: C.

A.

25 Cuchin: Cl.; 27 illa fehlt G.

24 Swerin:
B.; Kissin: G.
Cl.; Cutyn: A., C.; Cutin: B.; Kutin: G.
A., B.

[blocks in formation]

33

[ocr errors][merged small][ocr errors]

1170. Anfang Januar. Frankfurt.

[merged small][merged small][merged small][merged small][ocr errors][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small]

Friedrich, römischer Kaiser, confirmirt dem Kloster Hildewardeshusen die vom Abte Burchard von Fulda erkauften Dörfer Holtenhusen und Wesevelde, so wie alle anderen Besitzungen.

Testibus idoneis, qui presentes aderant, annotatis, quorum nomina hec sunt: Cristianus Moguntine sedis archiepiscopus, Ludewicus Monasteriensis epi

scopus, Berno Zwerinensis episcopus, Heinricus dux Bawarie et Saxonie, Ludewicus lantgrauius, Otto comes de Assela, Marquardus de Grumbach, Heinricus comes de Dieze, Emiko comes de Lininge, Rudolfus comes et frater eius Guzmarus de Zegenhagen, Ludolfus Goslariensis aduocatus, Sigebodo comes de Scartfelth et aduocatus ecclesie eiusdem, Adelbertus comes de Eberstein, Bertoldus de Sconenberch, Cuno de Minzenberch et alii quam plures. Acta sunt hec anno dominice incarnacionis MCLXX., indictione III., regnante domino Frederico imperatore Romanorum gloriosissimo, anno regni eius XVII., imperii autem XV. Data apud Franckenefort, V. nonas Januarii, feliciter. Amen.

Nach Scheidt: Nachrichten von dem hohen und niedern Adel in Teutschland (Hannover, 1754), S. 561, 562 Not. Vgl. über das Datum die Note zur voraufgehenden Nr. 91.

1170 (?) August 8. Verden.

93.

Heinrich, Herzog von Baiern und Sachsen, bezeugt, dass er und Balduin,
Erzbischof von Bremen, dem Friedrich von Machtenstede erlaubt haben, den
Sumpf zwischen Brinken, Machtenstede und Huchtingen nach Holländerrecht
zu verkaufen.

Testium uero nomina sunt hec: Conradus Lubicensis episcopus, Helmwicus de sancto Ciriaco in Brunsvvic, comes Guncelinus, Adholfus de Nienkireken, Geuehardus de Statle, Heremannus Hode, Bernhardus de Wilepe, Eilbertus filius eius; ministerialium uero nomina Acta autem hec sunt anno dominicae incarnationis M°C LX[X], indictione tercia, sexto idus Augusti. Data Verdene

[ocr errors]

Nach Lappenberg's Hamb. UB. I, S. 216 aus dem am Ende beschädigten Originale zu Hannover. Die Jahreszahl ist nicht mehr zu lesen. Vogt: Monum. ined. I, p. 9, gibt MCXXI, was nicht mit der Indiction stimmt.

1170. (August
(August 16.) Havelberg.

94.

Otto, Markgraf von Brandenburg, schenkt bei der Weihe der Havelberger
Stiftskirche dem Bisthume und dem Capitel daselbst die Dörfer Dalchau und
Drusedow nebst der Hälfte des Dorfes Losse.

Huius autem nostre donationis et accionis testes sunt: dominus meus Wichmannus Magdeburgensis archiepiscopus, Walo Havelbergensis, Wilmarus Brandenburgensis, Geringus Misnensis, Evermodus Raceburgensis episcopi, quorum ministerio dedicata est Havelbergensis ecclesia, Rodgerus maior prepositus Magdeburgensis, Hubertus Havelbergensis, Sifridus de Jericho prepositi cum suis

conventibus, Guntherus de Gracia Dei, Reinherus de Liezika prepositi; de laicis vero primus pater noster Adelbertus marchio, cuius studio et consilio hoc opus nostre devocionis inchoatum et consummatum presenti scripto sigillo nostro subter appenso ecclesie iam dicte confirmamus; testes quoque fratres nostri Bernhardus comes de Aschersleue, Theodoricus comes de Werbene, Hermannus de Orlamunde, Wernerus comes de Osterburch et Albertus filius eius, Bedericus burchgrauius de Brandenburch et Sifridus filius eius, Conradus de Witin, Richardus de Alesleue, Rodolphus et Heinricus fratres de Jericho, et alii quam plures. Acta sunt hec Hauelberg, die primo consecrationis ecclesie, anno dominice incarnacionis M°. C. LXX°., epacta 1a, concurrente IIIa, indictione IIIa.

Nach Riedel, Cod. dipl. Brand. I, Bd. 2, S. 441, aus dem Havelberger Copiar im Geb. Cab. Archiv zu Berlin. Früher gedruckt bei Küster, Opusc. II, St. 16, S. 104, und bei Buchholtz, Gesch. d. Churm. IV, Anh. 2, S. 13. Der Tag der Domweihe zu Havelberg ergibt sich aus dem Bruchstücke eines Calendariums im Haupt-Archive zu Schwerin aus dem 15. Jahrhundert (wahrscheinlich aus dem Jahre 1440, s. Lisch, Jahrb. III, S. 3, Anm. 5). Hier heisst es nämlich im Monate August:

kal.

XVII. Arnulphi epi. et conf. Dedicatio ecclesie Hauelbergh,

1170. (August 16.) Havelberg.

95.

Kasimar, Fürst von Pommern, schenkt dem Domstift Havelberg den Ort Broda mit vielen anderen Gütern zur Stiftung eines Klosters.

In nomine patris et filii et spiritus sancti. Cazimerus dei gratia Pomeranorum princeps. Quoniam larga nos dei clementia diuitiis et honore pre multis aliis mortalibus cumulare et excellentia terrene potestatis dignata est sublimare, placuit etiam nobis deuotionem animi nostri ei ostendere et oblatione competentis muneris debitas gratiarum actiones benefitiis diuinis rependere. Sit ergo omnibus notum, tam futuri, quam presentis temporis fidelibus, nos in die dedicationis Hauelbergensis ecclesie', consentiente nobis fratre nostro Boguzlao, quasdam uillas deo et sancte Marie perpetue uirgini sanctoque Petro apostolorum principi uoluntaria donatione et prompta mente obtulisse, quas susceperunt a nobis uiri religiosi scilicet canonici de congregatione Hauelbergensi, regulam sancti Augustini secundum institutionem beate memorie Noirberti Magdeburgensis ecclesie archiepiscopi professi, perpetuo iure cum omnibus subscriptis pertinentiis suis stabiliter proprie possidendas. Quarum uillarum ea ratione alacri studio ratam eis indulsimus possessionem, ut adunatione personarum eiusdem professionis seruitium dei in una earum, que ipsis aptior fuerit, agatur sine intermissione perpetua temporum reuolutione. Locum uero eundem deo oblatum cum omnibus pertinentiis suis a nobis alienando manumisimus et ab omni exactione iuris, quod in eo habuimus uel habere debuimus uel quisquam ex parte nostra, liberrimum constituimus. Absol

[ocr errors]

Meklenburgisches Urkunden-Buch 1.

12

« السابقةمتابعة »