صور الصفحة
PDF
النشر الإلكتروني

.

uimus etiam eosdem fratres nostros et homines ipsorum, tam Slauos, quam Teutonicos, ab omni exactione thelonei per totam terram nostram, tam in terra, quam in aqua, in foro uidelicet, in pontibus, in urbibus et in nauibus. Precipimus etiam simul omnibus sub culmine nostre potestatis degentibus, ut sollerti custodia studeant obseruare, ne ab ullo pestilente quolibet dampno siue clam siue palam illato familiariter nobis dilecti huius ecclesie canonici grauentur, quia non solum reus, si detectus fuerit, capitali sententie subiacebit, verum etiam potentes eis uicini, quorum studio et uirtute poterant ab iniuria dampni tueri, cum bonorum suorum dispendio sentient atrocem districte seueritatis uindictam. Hec autem est descriptio et denominatio bonorum, que illi ecclesie contulimus, uidelicet uillam Bruode cum foro, taberna et omnibus attinentiis suis, similiter et has uillas: Woiutin, Caminiz, Wogarzin, Szilubin, Calubye usque in fluuium, qui uocatur Pretustniza, Patsutin, Wolcazcin, Crukowe, Michnin, Pacelin, Vilim, item Vilim Carstici, Cyrice, Wůzstrowe castrum cum uilla; in Raduir: Podulin, Tribinowe, Wigon, Cussowe, Tuardulin, Dobre, Step, Rouene, Priulbiz, Nicakowe, Malke, Kamino, Lang, Ribike, Tsaple, Nimyrow, Malkowe, Stargard, et Lipiz cum omnibus uillis suis usque in stagnum Woblesko et sursum Hauelam usque Chotibanz, et desertas uillas, quae a Vilim inter fines Chotibanz, Lipiz et Hauelam iacent. Dedimus etiam eis salinam, que est in Colkle, cum omni utilitate, que per laboris industriam futuro tempore fieri potuerit ibidem ex sale. Has uillas et hec omnia supra nominata cum omnibus, que ad uillas pertinent, hoc est areis, edificiis, mancipiis, terris cultis et incultis, pascuis, pratis, campis, exitibus et reditibus, siluis', venationibus, aquis aquarumue discursibus, molendinis, piscationibus, uiis et inuiis, quesitis et inquirendis, cum omnibus, que ullo modo dici aut nominari possunt, ad prefatam ecclesiam tam integre tradimus, tam absolute donamus, ut prepositus ecclesie cum fratrum suorum uoluntate libera potiatur facultate et omnes in eodem loco eiusdem professionis ei succedentes hec omnia pro libitu suo disponendi et ad utilitatem ecclesie eiusdem modis omnibus conuertendi. Concedimus quoque omnibus hominibus nostris, ut, siquis ex eis diuina monitus inspiratione aliquid de bonis, que a nobis possidet, predictis fratribus conferre uoluerit, liberam habeat licentiam hoc faciendi et ipsi fratres liberam nichilominus habeant facultatem recipiendi et in usus proprios ea libertate, qua cetera donauimus, conuertendi. Et ut hec nostra traditio inconuulsa firmitate per omnia succedentium curricula temporum inuiolabilisque permaneat, presentem paginam sigillorum nostrorum testimonio suffultam eis deuote tradimus. Actum Hauelberg, anno dominice incarnationis M°C°LXX°, epacta I, concurrente III, indictione IIIa, regnante domino Friderico glorioso Romanorum imperatore, presentibus ex clero: domino Wichmanno Magdeburgensis ecclesie archiepiscopo, Walone Hauelbergensi episcopo, Wilmaro Brandenburgensi episcopo, Gherungo Misnensi episcopo, Euermodo Raceburgensi episcopo; ex laicis uero: Alberto Brandenburgensi marchione,

Ottone filio eius, ius marchie tunc tenente, Hermanno comite de Horlemunde filio eius, Theoderico comite de Werben filio eias, Alberto comite de Balstede filio eius, Bernardo comite de Anehalt filio eius, Wernero comite de Osterburg, Cunrado de Witin, Theoderico de Tanghermunde, Hermanno de Plote, Hartmanno, Heinrico et Rodolfo de Jerichow et aliis quam pluribus fidelibus. Jn domino feliciter. Amen.

Nach dem Originale im Geh. Staats-Archive zu Berlin. An rothen seidenen Schnüren hangen zwei Siegel. Das erste zeigt einen stehender Krieger in Helm und Ringpanzer, mit einem Speer in der Rechten und einem Schilde in der Linken. Leider ist nur noch die Hälfte des Siegels vorhanden, auf welcher

[blocks in formation]

Das zweite Siegel ist ein Reitersiegel, auf welchem der Reiter ein Schwert schwingt; die Umschrift lautet: BOGVZLAV: DI. GRA, PNCαps. LIVTICIOR.

Diesen Titel: princeps Liuticiorum, führt nur dieser Fürst Bugeslav, und zwar, ausser auf diesem Siegel, nur noch in einer Urkunde (Leuticie Dux) in v. Dreger's Cod. dipl. p. 36; vgl. die Bestätigungs-Urkunde vom J. 1182 und die Abbildungen der Siegel bei Kosegarten, Cod. Pom. I, Taf. C.

Anm. 1 Ueber den Tag der Weihe s. die Note zu Nr. 94. 2 Im Originale steht vor Jn ein Punctum, und Jn hat einen grossen Anfangsbuchstaben. Diese Urkunde ist nach schlechten Abschriften gedruckt in Küster Opusc. II, St. 16, S. 140 und in Buchholz Brand. Gesch. IV, Anhang 2, S. 15. Der Fehler in beiden Abdrücken sind unglaublich viele. Nach dem Original ist die Urkunde gedruckt in Gercken Cod. dipl. Brand. III, p. 73; Jahrb. III, S. 197; Kosegarten's Cod. Pomeran. diplom. I, p. 71; Riedel I, Bd. 3, S. 84. Man vgl. übrigens noch v. Raumer, Reg. Brand. I, Nr. 1380.

Im grossherzoglichen Archive zu Neu-Strelitz befindet sich eine auf Pergament geschriebene und im J. 1328 von dem Bischofe von Havelberg beglaubigte Abschrift dieser Fundations - Urkunde. Diese Abschrift weicht in manchen Dingen so sehr von der vorstehenden Urkunde ab, dass man annehmen muss, der Schreiber habe eine zweite Ausfertigung derselben vor Augen gehabt; die Hand ist die gewandte und sichere Hand, welche in der ersten Hälfte des 14. Jahrhunderts häutig in der Canzlei des Bischofs von Havelberg vorkommt. Die ganze stilistische Ausführung beider Urkunden ist gleich, mit Ausnahme unbedeutender Abweichungen, z. B. der Versetzung von Wörtern desselben Satzes, der Auslassung von Wörtern, welche nicht wesentlich zum Sinne gehören, wie videlicet, simul etc., der Vertauschung von Wörtern gegen gleichbedeutende, z. B. graventur gegen vexentur u. s. w. Aber in den Hauptstellen, wo Namen vorkommen, im Eingange, im Mitteltheile und im Schlusse sind die Abweichungen grösser. Die Stelle, in welcher die verliehenen Dörfer aufgeführt werden, wird hier mitgetheilt. Die abweichenden Stellen sind folgende:

Jn nomine patris et filii et spiritus sancti. Kazmerus dei gratia Leuticiorum princeps.

Hec autem est descriptio et denominatio bonorum, que illi ecclesie contulimus, videlicet villa[m] Brůde cum foro, taberna et omnibus attinenciis suis; similiter et has villas: Woiuthin, Kameniza, Wogarizina, Szilubino, Kalubie usque in fluuium, qui vocatur Pretustnizcha, Patsutino, Wolkazino, Crukowe, Michnino, Panselino, Vylim, item Vylim Carzstice, Sirice, Wostrou castrum cum villa; in Radwer: Podulino, Tribenowe, Wigon, Cussowe, Twardulino, Dobre, Steph, Rouene, Priulb [i]z, Nicakowe, Malke, Kamino, Lang, Ribeke, Scaple, Nimerowe,

Malkowe, Stargart, et Lippiz cum omnibus villis vsque in stagnum Woblesco et sursum Hauelam vsque Chodebanz, et desertas villas, que a Vilim inter fines Chodebanz, Lippiz et Hauelam iacent. Dedimus etiam eis salinam, que est in Colhle.

Actum Hauelberg, anno dominice incarnacionis M°C°LXX°, epacta I., concurrente III., indictione III., regnante Friderico glorioso Romanorum imperatore, presentibus clero: domino Wychmanno sancte Magdeburgensis ecclesie archiepiscopo, Walone Hauelbergensis ecclesie episcopo, Wilmaro Brandenburgensi episcopo, Erungo (!) Mysnensi episcopo, Euermodo Raceburgensi episcopo; ex laicis vero: Alberto Brandeburgensi marchione, Ottone filio eius, Bernardo duce Saxonie et aliis quam pluribus fidelibus.

Nos quoque Thydericus dei gratia Hauelbergensis ecclesie episcopus appensione nostri sigilli tenore presentium recognoscimus, quod istas litteras vidimus et de verbo ad verbum legimus sigillis predictorum principum sigillatas. Anno domini M° CCC° XXVIII°, in vigilia annunctiationis dominice. (1328. März 24.)

Das Siegel ist mit dem Siegelbande verloren gegangen.

1170. Novbr. 7. Artlenburg.

96.

Heinrich, Herzog von Baiern und Sachsen, befreiet die den drei wendischen Bisthümern zugelegten Hufen von der Bede und dem Herzogszins und bestimmt die Abgaben der Wenden.

In nomine sancte et indiuidue trinitatis. H. dei gratia Bauuarie et Saxonie dux. Quia wie Nr. 90, mit unwesentlichen Abweichungen: censu ducis, qui wogiwotinza (!) dicitur.

burchuuerc

[ocr errors]

De capitalibus autem

grauamine et

mar

thinc (!) bis: Bernonis Szwirinensis banno firmari statuimus. Acta autem sunt hec anno dominice incarnationis M.C.LXX. (!)

[merged small][merged small][ocr errors][merged small]

Mule, Georrius de Hideshacer, Hildebrandus, Marchradus houerbode et Marcquardus filius eius et Hurno de Holtsatia.

pellanus ducis, magister Dauid sacerdos curie ducis, Odo Lubicensis ecclesie decanus, Fulcherus et Sigibernus, eiusdem ecclesie canonici; Gunzelinus comes, Henricus comes, Berhardus (!) comes, Conradus uicedominus de Hildenesheim, Cunradus comes de Reinsteine, Meinricomes de Buzeburch, Ludegerus de Hardestorp, comes Albertus (!) de Scouuenburc,

cus

Data in Herteneburc, VII. idus Nouenbris. Domnus Harwicus (!) Bremensis ecclesie canonicus et notarius ducis assignauit.

--

Nach Leverkus, UB. des Bisth. Lübek I, S. 12, aus dem Originale zu Oldenburg. Von Jndictione" an sind die Reihen enger, mit kleineren Buchstaben und mit anderer Dinte geschrieben. Vgl. bei Lev. auf Taf. 1 das Facsimile. Das aufgedrückte Siegel ist das in den Orig. Guelf. III, Tab. 1, unter Nr. 4 abgebildete. Der Schluss von Jndictione" an ist ohne Zweifel, da hier Albertus statt Adolfus de Scouuenburc geschrieben steht, sehr viel später hinzugefügt. Auffallend ist, dass das „Actum" das Jahr 1170 trägt, die Verhandlung nach der fast gleichlautenden Ausfertigung für Ratzeburg (oben Nr. 90) aber 1169 Statt gefunden haben soll. Gedruckt ist die Ausfertigung für Lübek bei Lünig, Spicil. eccl. II, p. 292; Rehtmeier I, S. 334; Orig. Guelf. III, p. 511.

1170. Novbr. 12. Herzberg.

97.

Heinrich, Herzog von Baiern und Sachsen, vertauscht seine Güter in den
Dörfern Bernnestorp, Tulikin und Winedissa nebst 10 Hufen zu Nörthen und
Hillesin gegen den Hof Hönde an das Kloster zu Nörthen.

Testes vero sunt, qui hec viderunt et audierunt: comes Conradus de Reginstein, comes Liudolfus de Waltinerot, comes Guncelinus, domnus Bernhardus de Huckelum et frater suus Godescalcus, domnus Tiedericus de Rikelinc, domnus Arnoldus de Dorstat, Anno camerarius, Jordanis dapifer, Heinricus pincerna, Heinricus marscalcus, Bertholdus de Wolbernneshusen, Liudolfus aduocatus de Brunesuic, Ecbertus de Wolferbutele, Conradus de Bodenstein et frater suus Otto, Wirnherus camerarius, Ermbertus de Stoufinburch, Conradus de Horehusin. Acta autem sunt hec anno dominice incarnationis M. C. LXX., indictione tertia. Data in Hertesberch, II. idus Nouemb.

Nach dem Original (mit anhangendem Siegel) vollständig gedruckt in den Orig. Guelf. III, p. 510.

1171. März 1.

98.

Pribislav, Fürst der Wenden, stiftet das Cistercienser-Kloster zu Althof ber
Doberan.

1170. Conuentus mittitur in Dobrum kal. Martii.

[ocr errors]

Annal. Ryens. (früher Chronicon Erici regis genannt) bei Pertz, Scr. XVI, p. 403.

Pribizlawus Magnopolitanorum et Kissinorum ac tocius Slauie regulus atque nobilis princeps ex instinctu et per exhortacionem venerabilis et sanctissimi in Christo patris domini Bernonis episcopi Magnopolitani, qui eciam translata sede cathedrali primus in Zwerin episcopatum tenuit, claustrum Doberan fundauit et fundatum multis iuuaminibus et innumeris beneficiis preditauit et conuentum euocatum de grege dominico in Amelungesborne fratrum ordinis Cysterciensis sub domino Euerhelmo ibidem abbate existente in possessionem corporalem cum domino Conrado primo abbate anno domini M° C° LXX° introduxit et introductum strennuo defensauit.

Genealogia Doberan., ed. Lisch, Jahrb. XI, p. 10.

Anno M.C.LXX., XI. kalend. Augusti, fundata est abbatia de Strata Marcelli.
Eodem anno III. kalendas Februarii abbatia Saltus Noualis in Hispania.
Eodem anno abbatia de Hilda.

Eodem anno, kalendis Martii, abbatia de Doberano.

Aus der Chronologia [vetus monasteriorum Cisterc.] bei Manrique, Cisterciensium seu verius ecclesiasticorum annalium a condito Cistercio, Tom. II, p. 504. Manrique verweist p. 505 auf Krantz Vandalia, lib. V, c. 8 (Erat tunc post mille centum pene septuagesimus annus und bemerkt dazu: Consonant Krantzio Tabulae ecclesiarum Morimundensium, quae Doberanum Dobranumve in Zuuerinensi diocesi numerant inter Amelungsborne filias.

Anm. In der von Manrique benutzten Chronologia beginnt das Jahr erst in der zweiten Hälfte des März (s. Jahrb. XXVIII, S. 236, Anm.); darnach fällt die Stiftung des Doberaner Klosters auf den 1. März 1171. Dass man in Doberan ebenso rechnete, ergibt sich nicht nur aus der Fortsetzung in der Genealogie: Sequenti igitur anno domini LXXI. illustris princeps dominus Hinricus, dux Saxonie et Bawarie, statuit sanctum Domini visitare sepulcrum fecitque socios itineris sui dominum Conradum episcopum Lubicensem (welche Wallfahrt nach Orig. Guelf. III, 516 ins J. 1172 fiel, und nach Arnold Lub. I, c. 3 am 13. Januar begann), sondern auch aus dem Doppelvers, welchen Latomus noch zu Doberan „über der Thüre im Umgang auf einer angehängten Tafel geschrieben“ fand:

Annus millenus centenus septuagenus

Et primus colitur, dum Dobran struitur.

S. dessen Genealochron. Megapolit. bei Westphalen IV, p. 192.

« السابقةمتابعة »