صور الصفحة
PDF
النشر الإلكتروني
[ocr errors]

zum Jahre 1201. Aus der Art, wie Jsfried des Grafen Volrad gedenkt, darf man schliessen, dass dieser erst, nachdem Jsfried schon Bischof geworden war, verstorben ist, also 1180 oder später; den Grafen Heinrich finden wir schon oben Nr. 119 im J. 1175 genannt, und er überlebte Jsfried. Diese Urkunde setzt ein längeres Verhältniss zwischen dem jüngeren Grafen und dem Bischofe voraus. Die Dienste coram domino Heinrico Saxonum duce" sind uns nicht bekannt; in Herzog Heinrichs des Löwen Kampfe mit dem Herzoge Bernhard war Jsfried einer der treuesten Anhänger des Ersteren, und hatte darum von dem Letzteren und vom Propste Otto zu Ratzeburg viel zu leiden (Arnold. Lub. II, c. 21). Von Störungen dieses vertraulichen Verhältnisses zwischen dem Bischofe und dem Herzoge Heinrich haben wir keine Kunde; Jsfried war 1195 als Beichtvater an Heinrichs Sterbebette. (Ann. Stederb., Pertz Scr. XVI, 231.) Vielleicht vermittelte der Graf von Danneberg den Verkehr zwischen beiden. Von den in dieser Urkunde genannten Zeugen finden wir Philippus, auch als diaconus und canonicus bezeichnet, den Fridericus de Hagenowe, den Wernerus de Marsowe und den Otto Albus de Raceburg auch in Jsfrieds Urkunde vom Jahre 1194 als Zeugen, und in Jsfrieds Urkunde über Walksfelde, die wir in die Jahre 1196-1200 setzen, den Fritericus de Hachenowe. Die obige Urkunde fällt also vermuthlich in das letzte Jahrzehnt des 12. Jahrhunderts, und da Herzog Heinrich noch nicht als verstorben (pie memorie) bezeichnet wird, wohl in die Jahre 1190-1195.

1191. Oct. 24. Rom.

151.

Papst Coelestin III. bestätigt das Dom- Capitel und das Bisthum Schwerin. Coelestinus episcopus, seruus seruorum dei, dilectis filiis canonicis Zverinensis ecclesie, tam presentibus, quam futuris canonice substituendis in perpetuum. Apostolici moderaminis clementie conuenit ecclesiasticos uiros diligere et eorum loca pia protectione munire; dignum namque et honestati conueniens esse dinoscitur, ut, qui ad ecclesiarum regimen assumpti sumus, regimen assumpti sumus, eas et a prauorum hominum nequicia tueamur et apostolice sedis patrocinio foueamus. Eapropter, dilecti in domino filii, uestris iustis postulacionibus clementer annuimus et felicis recordationis Clementis pape, predecessoris nostri, uestigiis inherentes, prefatam Zverinensem ecclesiam, in honore beate dei genitricis Marie et beati Johannis euangeliste dedicatam et a nobili uiro H. duce dotatam, in qua diuino estis obsequio mancipati, sub beati Petri et nostra protectione suscipimus et presentis scripti priuilegio communimus, statuentes, ut quascunque possessiones, quecumque bona eadem ecclesia inpresentiarum iuste et canonice possidet aut in futurum concessione pontificum, largitione regum uel principum, oblatione fidelium seu aliis iustis modis prestante domino poterit adipisci, firma uobis uestrisque successoribus et illibata permaneant. Jn quibus hec propriis duximus exprimenda uocabulis: in Brezne XXX mansos, in Ylowe IV uillas: Curiuiz, Mentina, Quazentin, Nistiz, in Swerin uillam unam Lizcowe, que mutato nomine Alta Villa vocatur, in Silasne Rampe, in Sadelbandingen Borist, ultra Albiam Virichim et II curias apud Todendorp, Naulitz iuxta Lugowe, nauale teloneum in Plote, parrochiam in Zverin cum omni iure, medietatem decime in Silazne, terciam partem decime in

Mikelenburch, terciam partem decime in Ylowe, terciam partem decime in Zareze, terciam partem decime in Warnowe, terciam partem decime in Muriz, totam decimam in uillis uestris per Zwerinensem episcopatum; ad decanatum eiusdem ecclesie II marcas denariorum ex reditibus episcopalibus: I in Mikelenburch, aliam in Ylowe, et II magnas mensuras annone, que wichskepel appellantur, de molendino in aquilonari parte Zverinensis ciuitatis posito annuatim: I tritic[e]i bracii, alteram siliginis; ad preposituram bannum tocius Zverinensis prouincie per omnes ecclesias et in ipsa ciuitate Zwerinensi, excepta principali synodo eiusdem ciuitatis; ad luminaria eiusdem ecclesie nauale theloneum in Plote et terciam partem de reditibus in Nauliz. Preterea liberam electionem in eligendo decanos, prepositos et canonicos et liberam dispositionem in colligendis stipendiis, sicut hactenus habuistis, auctoritate uobis apostolica confirmamus. Et ad exequias et ad tricesimum et ad anniuersarium et ad soluenda debita, ad seruientes remunerandos cuiuslibet defuncti canonici in ecclesia stipendium, quod uiuus habuit, post eius obitum, sicut ecclesie uestre consuetudinis est, per annum uacare decernimus. Honorem quoque et dignitatem pontificalis sedis, quam Zwerinensis ecclesia hactenus habuisse dinoscitur, per presentis scripti paginam eidem loco auctoritate apostolica confirmamus. Uniuersam quoque dotem ad usum episcopi assignatam perpetua stabilitate sepedicte ecclesie nichilominus confirmamus: totam uidelicet terram Butissowe cum omni utilitate et pertinentiis suis, VI uillas in Ylowe: Moyszledarsiz, Gugulnosci, Jaztrove, Pancouiz, Gnesdiz, Liuzchoue, et Goderac in Kizin, Wotencha prope Dimin cum aliis IV uillis, uillam in Muriz et aliam in Warnowe, insulam Zverin adiacentem usque ad riuulum et aliam insulam prope Dobin, que Libiz dicitur. Decernimus ergo, ut nulli omnino hominum liceat prefatam ecclesiam temere perturbare aut eius possessiones auferre uel ablatas retinere, minuere seu quibuslibet uexationibus fatigare; sed omnia integra conseruentur eorum, pro quorum gubernatione ac sustentatione concessa sunt, usibus omnimodis profutura, salua sedis apostolice autoritate et diocesani episcopi canonica iustitia. Si qua igitur in futurum ecclesiastica secularisue persona hanc nostre constitutionis paginam sciens contra eam temere uenire temptauerit, secundo tercioue commonita, nisi reatum suum congrua satisfactione correxerit, potestatis honorisque sui dignitate careat reamque se diuino iudicio existere (et) de perpetrata iniquitate cognoscat et a sacratissimo corpore et sanguine dei et domini redemptoris nostri Jesu Christi aliena fiat atque in extremo examine diuine ultioni subiaceat; cunctis autem eidem loco sua iura seruantibus sit pax domini Jesu Christi, quatenus et hic fructum bone actionis percipiant et apud districtum iudicem premia eterne pacis inueniant. Amen. Datum Rome apud s. Petrum, per manus Egidii sancti Nicolai in carcere Tulliano diaconi cardinalis, VIIII. calendas Nouembris, indictione X., incarnationis dominice anno MCXCI., pontificatus uero domini Coelestini pape III. anno primo.

Nach dem Bremenschen Copial-Buche im königl. Landes - Archive zu Hannover, durch die Güte des Herrn Archivars Dr. Lappenberg zu Hamburg verglichen. Gedruckt bei: Lindenbrog p. 169; Staphorst I, 1, S. 596; Lünig, Spicil. eccl. II, Anh. p. 154 (mit VIII. kal.); Schröder, Erstl. S. 85; v. Beehr p. 170; Franck III, S. 218; Lisch, Mekl. Urk. III, S. 47; Kosegarten, Cod. Pom. dipl. I, Vgl. v. Raumer, Reg. Nr. 1581.

P. 167.

1192. (Mai-Decbr.)

152.

Borwin, Fürst von Meklenburg, bestätigt und vermehrt die Rechte und Güter der Abtei Doberan.

In nomine sancte et indiuidue trinitatis. Nos dei gratia Heinricus Burwinus Magnopolitanorum et Kyzzenorum princeps omnibus sancte matris ecclesie filiis in perpetuum. Quoniam generatio preterit et generatio aduenit et status filiorum hominvm numquam permanet in eodem: Pribizlaui patris nostri, Slauorum principis, pia opera in elemosinarum largitione considerantes ipsiusque pietatem, prout possumus, imitari cupientes, notum facimus tam presentibus, quam futuris, qualiter ad instinctum primi episcopi Bernonis Magnopolensis predictus princeps omnipotenti deo et beate atque perpetue virgini Marie predium in Doberan ad construendam abbatiam obtulerit et numerum terminumque abbatie in prediis et possessionibus ad vsum fratrum inibi deo seruientium circumquaque constituerit; sed quia per insultum Slauorum et per alia multa inpedimenta tam vtile propositum non perfecit, nos, quia Doberanensis ecclesie ampliationem merito debemus diligere et ipsius profectibus congaudere, hoc, quod pater noster laudabiliter inceperat, pro posse nostro commendabiliter, ut speramus, cooperante domino perduximus ad effectum, locum monasterii in Doberan Cysterciensis ordinis ad dei omnipotentis seruicium eiusque piissime genitricis famulatum pro nostra nostrorumque heredum qualitate delictorum stabilitate perpetua cum prediis et libertatibus renouando. Vt ergo desiderium nostrum plenius clarescat et exemplo consimili quique fideles accendantur, noueritis, quod hiis prediis et possessionibus, in quibus tam patris nostri, quam nostra continetur elemosina, de consensu filiorum nostrorum Henrici et Nycolai monasterium dotauimus memoratum: locus ipse, in quo monasterium situm est in Doberan cum omnibus pertinenciis suis, item Doberan, Wilsna, Stubelowe, Parkentin, Stulowe, Domastiz, Putekowe, Brusowe, Radecle, Crupelin, Boianeviz, quatuor ville in Cubanze, scilicet villa Bruze, Germari et due ville Brunonis. Et est terminus abbatie ad occidentem collis, que lingua slauica Dobimerigorca uocatur, et inde contra septentrionem usque ad mare protenditur; in parte autem orientali est terminus abbatie a quercu, que sita est iuxta viam in terminis Wilsne, et iterum protenditur contra septentrionem usque ad mare recto tramite. Omnem eciam prouentum maris uel vtilitatem infra hos terminos racionabiliter distinctos, tam in captura allec (!), quam in periclitatione

nauium, concessimus ecclesie Doberanensi ac eius fratribus iure perpetuo possidendum. Preterea donauimus prefate ecclesie: Rybeniz, Virpene, Radentin, Polaz, Koneredam, Glyne ac predium in Pole, vniuersa prenominata cum pratis, indaginibus, terris, nemoribus, vsuagiis in aquis et molendinis et omnibus aliis libertatibus et inmunitatibus suis. Adicimus eciam, quod peticionibus et exactionibus, seruiciis et iudicio iuri nostro sponte renunciamus, et quod nullus nostrorum iudicum aut aduocatorum in Doberan abbacia vel in eius redditibus quicquam potestatis habebit; sed si quid in ea emerserit dignum correctione, tam in maiori, quam in minori causa, pro qua pena capitis vel manus truncatio debeat irrogari, per iudicem, quemcumque abbas ecclesie statuerit, corrigatur. Homines etiam de abbacia liberi sint et immunes ab exstructione vrbium et pontium, ab exactione vectigalium et theloneorum et ab expedicione qualibet, nisi in terre defensione, ita quod terram non exeant, sed infra terram contra inimicos terre, si comparuerint, expedicionem faciant, quod si per triduum in expedicione positi inimicos expectauerint, et non venerint, die quarto vnusquisque ad sua redire poterit. Huius actionis testes sunt: Brunwardus episcopus, Marsilius sacerdos in Lubowe, Harthmannus sacerdos in Buchowe; Slaui: Venciko, Woywoto, Martinus, Damascho, Paliz, Cusiz, Vriz. Datum anno ab incarnatione verbi M°. C°. XC°. IIo, presidente cathedre Romane sedis Celestino papa huius nominis III°, pontificatus eius anno secundo.

Nach dem Diplomatar. Doberan., fol. XII". Im Diplomatar (aus dem 14. Jahrh.) stehen am Rande zwei Glossen, zu Domastiz: „Ybendorp teutonice", zu Bruze: „Bruze in slauico est Thidericus in theutonico". Das 2. Jahr des Papstes Cölestin begann am 14. April 1192. Gedruckt ist diese Urkunde bei: Schröder, P. M. I, S. 486; Westphalen III, p. 1469; Franck III, S. 220; Letztes Wort Nr. 66 (a), S. 137; Schreiben eines Ungenannten betreffend Niclots I. Ursprung (1739), S. 21; Lisch, Oertzen. Urk. I, S. 3.

1194.

153.

Konrad, erwählter Bischof von Hildesheim, verleiht der Kirche zu Stederburg Güter zu Steder (Stidere), welche der Propst Gerhard für das dortige Kloster gekauft hat.

Acta sunt haec anno, quo praediximus (1194), in choro beatae virginis in maiori ecclesia in Hildensem, sabbato post dictas vesperas, praesentibus et collaudantibus canonicis eiusdem ecclesiae aliisque viris nobilibus et ministerialibus, quorum nomina haec sunt: Hartbertus maior praepositus, Hylarius maior decanus, Ludolfus praepositus sancte Crucis, Eilbertus praepositus, Thitmarus sacerdos, Bertoldus custos, Johannes Grecus, Johannes Albus, Johannes Marcus, Lodewicus sacerdos, Fridericus de Suerin; nobiles: Conradus de Limbere, comes Adulfus de Scowenburch, Wernerus de Liechtenberche, Conradus et Fridericus de Poppen

burch, Rotholfus de Daleheim, Ludolfus et Ludegerus van dheme Hagen; ministeriales: Lippoldus de Eschert

[ocr errors]

Nach den Annal. Stederburg. bei Pertz, Scr. XVI, p. 230. Wahrscheinlich ist der „Fridericus canonicus", der als Zeuge in der Urkunde vorkommt, in welcher Bischof Berno von Hildesheim dem Kloster Stederburg seine Güter confirmirt (actum in pleno capitulo anno dominicae incarnationis 1191., indictione nona; Pertz 1. c. p. 225), auch der Graf Friedrich von Schwerin.

1194 (vor April 3). Ratzeburg.

154.

Isfried, Bischof von Ratzeburg, bestimmt durch Schiedsrichter die ratzeburgischen Stiftsgüter für den Bischof und das Dom-Capitel.

Isfridus dei gratia Raceburgensis episcopus. Quia gradum pastoris cum officio dignitatis suscepimus, sollerti prouisione curandum nobis est, quatinus eis, quorum curam gerimus, ordinate et fideliter prouidere satagamus; circa quod quanto sollicitius agitur, tanto fiducialius diuine mercedis retributio speratur et obtinebitur. Nouerit itaque tam presentium, quam posterorum fidelis deuotio, quod, cum fratres Raceburgensis ecclesie canonici sepius nos instanter sollicitarent, ut bona episcopalia ad usus eorum pertinere debentia eis exprimere et priuilegio nostro confirmare dignaremur, nos de uirorum prudentum consilio petitionem ipsorum admisimus et in arbitros et in eorum arbitrium tam nos, quam conuentus consentire fideliter compromisimus. Qui iurati inter episcopum et ecclesiam mansorum, decimarum et aliorum reddituum diuisionem fecerunt, ut in hiis, que propriis sunt exprimenda uocabulis, sub priuilegio nostro gaudeat in perpetuum et fruatur ecclesia, nullam cum episcopo de reliquis bonis supercrescentibus questionem deinceps habitura. Jn prouintia Raceburgh: in parrochia sancti Georgii ista fratribus assignamus: Rodemozle totam uillam cum censu et decima, Cithene totum cum suis attinentiis, ad omnia predia in Monte decimam dimidiam, Giselbregthestorp decimam dimidiam, Belendorpe decimam dimidiam, ad Minus Mankre decimam dimidiam, ad Minus Belendorp decimam dimidiam, ad Unam Domum decimam dimidiam, Crummesce decimam dimidiam, ad Nouam Uillam decimam dimidiam, Climpowe decimam dimidiam, Pukentorpe decimam dimidiam, Cronesuorde decimam dimidiam. § Jn parrochia Sclawekestorp: Mechowe decimam dimidiam, Slaubrice decimam dimidiam. § Jn parrochia Mustin: Dechowe terciam partem, Thurowe terciam partem. S Jn parrochia Setorpe: Nigentorp decimam dimidiam, Brisan decimam dimidiam, Scachere decimam dimidiam. S Jn parochia Stralige: in ipsa uilla terciam partem, Kerseme decimam dimidiam, Clotesuelde totum cum suis attinentiis. S Jn parrochia Godowe: Zageran terciam partem, Lesten terciam partem, Bandowe terciam partem, Grambeke terciam par

« السابقةمتابعة »