Non ignara mali, miseris succurrere disco. >> Sic memorat: simul Aeneanin regia ducit Tecta; simul divum templis indicit honorem. Nec minus interea sociis ad litora mittit Viginti tauros, magnorum horrentia centum
Terga suum, pingues centum cum matribus agnos, Munera laetitiamque dii.
At domus interior regali splendida luxu Instruitur, mediisque parant convivia tectis: Arte laboratae vestes ostroque superbo,
Ingens argentum mensis, caelataque in auro Fortia facta patrum, series longissima rerum, Per tot ducta viros antiquae ab origine gentis. Aeneas (neque enim patrius consistere mentem Passus amor) rapidum ad naves praemittit Achaten, Ascanio ferat haec, ipsumque ad moenia ducat; Omnis in Ascanio cari stat cura parentis.
Ferre jubet, pallam signis auroque rigentem, Et circumtextum croceo velamen acantho, Ornatus Argivae Helenae, quos illa Mycenis,
Pergama cum peteret inconcessosque hymenaeos,
Extulerat, matris Ledae mirabile donum; Praeterea sceptrum, Ilione quod gesserat olim, Maxima natarum Priami, colloque monile Bacatum, et duplicem gemmis auroque coronam. Haec celerans, iter ad naves tendebat Achates. At Cytherea novas artes, nova pectore versat
Consilia, ut faciem mutatus et ora Cupido
Pro dulci Ascanio veniat, donisque furentem
Incendat reginam, atque ossibus implicet ignem.
Quippe domum timet ambiguam Tyriosque bilingues ; Urit atrox Juno, et sub noctem cura recursat. Ergo his aligerum dictis affatur Amorem:
«Nate, meae vires, mea magna potentia solus, Nate, Patris summi qui tela Typhoea temnis, Ad te confugio et supplex tua numina posco. Frater ut Aeneas pelago tuus omnią circum Litora jactetur odiis Junonis acerbae, Nota tibi, et nostro doluisti saepe dolore. Hunc Phoenissa tenet Dido blandisque moratur Vocibus et vereor, quo se Junonia vertant Hospitia: haud tanto cessabit cardine rerum. Quocirca capere ante dolis et cingere flamma Reginam meditor, ne quo se numine mutet, Sed magno Aeneae mecum teneatur amore.
Qua facere id possis, nostram nunc accipe mentem : Regius, accitu cari genitoris, ad urbem
Sidoniam puer ire parat, mea maxima cura,
Dona ferens, pelago et flammis restantia Trojae ;
plus fort que inferat ou injiciat : le feu est si bien entremêlé à la moëlle des os qu'il ne fait plus qu'un avec elle. 661. Ambi
guam et bilingues sont des allusions à la légendaire fides punica.
662. Urere se dit de tous les sentiments forts, aussi bien de la crainte que de l'amour. - Atrox: acharnée. Sub noctem : à l'approche de la nuit, au moment où les inquiétudes et les tristesses redoublent. -664. Le Mediceus et Servius rapportent solus à temnis; mais la construction est ainsi embarrassée. Solus, à la fin du vers, s'oppose fortement à gmana. 665. Allusion, peut
être, au thème artistique de l'Amour brisant la foudre de Jupiter.
Sur la quantité de Typhoea, Gr., 184. Le mot signifie ici «< qui ont servi contre Typhée ». 668. Jactetur sur l'allongement de la finale à la césure, Gr., 192. Les manuscrits ont pour la piupart jacteturque, mais que est inutile. Acerbae, leçon plus autorisée que iniquae. 670. Nunc leçon aussi autorisée que hunc, et plus satisfaisante pour 671. Junonia, ici, équivaut à punica, Junon étant la déesse de Carthage; mais le mot rappelle en même temps
la vieille haine de Junon et de Vénus. 672. Cardo est pro- prement le gond d'une porte, par suite une circonstance décisive. 675. Numine: intervention d'une divinité (ici, de Junon) · 678. Mea maxima cura: comme
Hunc ego sopitum somno super alta Cythera Aut super Idalium sacrata sede recondain, Ne qua scire dolos mediusve occurrere possit. Tu faciem illius noctem non amplius unam Falle dolo, et notos pueri puer indue vultus, Ut, cum te gremio accipiet laetissima Dido, Regales inter mensas laticemque Lyaeum, Cum dabit amplexus atque oscula dulcia figet, Occultum inspires ignem fallasque veneno. » Paret Amor dictis carae genitricis, et alas Exuit, et gressu gaudens incedit Iuli.
At Venus Ascanio placidam per membra quietem Irrigat, et fotum gremio dea tollit in altos Idaliae lucos, ubi mollis amaracus illum Floribus et dulci aspirans complectitur umbra. Jamque ibat dicto parens, et dona Cupido Regia portabat Tyriis, duce laetus Achate. Cum venit, aulaeis jam se regina superbis Aurea composuit sponda mediamque locavit Jam pater Aeneas et jam Trojana juventus Conveniunt, stratoque super discumbitur ostro.
Dant manibus famuli lymphas, Cereremque canistris Expediunt, tonsisque ferunt mantelia villis.
Quinquaginta intus famulae, quibus ordine longam Cura penum struere, et flammis adolere Penates; Centum aliae, totidemque pares aetate ministri, Qui dapibus mensas onerent et pocula ponant. Nec non et Tyrii per limina laeta frequentes Convenere, toris jussi discumbere pictis. Mirantur dona Aeneae, mirantur Iulum,
Ce détail, comme ostro au vers 700, sert à dépeindre le luxe phénicien de Carthage. 698. Aurea, dissyllabe ici : Gr., 188. Mediam entre Énée et Iule. 701. Cererem = panem; Gr., 164. 702. Expediunt: le servent tout préparé.
703. Les manuscrits se partagent entre longam et longo; Aulu-Gelle dit que la leçon était déjà incertaine de son temps. Intus, à l'intérieur de la maison
Flagrantesque dei vultus simulataque verba, Pallamque et pictum croceo velamen acantho. Praecipue infelix, pesti devota futurae, Expleri mentem nequit, ardescitque tuendo Phoenissa, et pariter puero donisque movetur. Ille, ubi complexu Aeneae colloque pependit, Et magnum falsi implevit genitoris amorem, Reginam petit. Haec oculis, haec pectore toto Haeret, et interdum gremio fovet, inscia Dido Insidat quantus miserae deus! At memor ille Matris Acidaliae paulatim abolere Sychaeum Incipit, et vivo temptat praevertere amore Jampridem resides animos desuetaque corda. Postquam prima quies epulis mensaeque remotae, Crateras magnos statuunt et vina coronant.
Fit strepitus tectis, vocemque per ampla volutant Atria; dependent lychni laquearibus aureis Incensi, et noctem flammis funalia vincunt. Hic regina gravem gemmis auroque poposcit Implevitque mero pateram, quam Belus et omnes A Belo soliti. Tum facta silentia tectis :
« Juppiter, hospitibus nam te dare jura loquuntur, Hunc laetum Tyriisque diem Trojaque profectis Esse velis, nostrosque hujus meminisse minores! Adsit laetitiae Bacchus dator, et bona Juno; Et vos, o, coetum, Tyrii, celebrate faventes. >> Dixit, et in mensam laticum libavit honorem, Primaque libato summo tenus attigit ore;
Tum Bitiae dedit increpitans: ille impiger hausit Spumantem pateram, et pleno se proluit auro, Post alii proceres. Cithara crinitus Iopas
Personat aurata, docuit quem maximus Atlas. Hic canit errantem lunam solisque labores;
Unde hominum genus et pecudes; unde imber et ignes, Arcturum pluviasque Hyadas geminosque Triones; Quid tantum Oceano properent se tingere soles Hiberni, vel quae tardis mora noctibus obstet. Ingeminant plausu Tyrii, Troesque sequuntur. Nec non et vario noctem sermone trahebat Infelix Dido, longumque bibebat amorem,
Multa super Priamo rogitans, super Hectore multa; 750 Nunc, quibus Aurorae venisset filius armis ;
Nunc, quales Diomedis equi; nunc, quantus Achilles.
« Immo age, et a prima dic, hospes, origine nobis Insidias, inquit, Danaum, casusque tuorum, Erroresque tuos; nam te jam septima portat Omnibus errantem terris et fluctibus aestas. >>
![[ocr errors][merged small][merged small][merged small][merged small]](https://books.google.com.eg/books/content?id=oCyosN94RsEC&hl=ar&output=html_text&pg=PA285&img=1&zoom=3&q=%22protinus+urbes+Albanae+coluere+sacrum,+nunc+maxima+rerum+Roma+colit,+cum+prima+movent+in%22&cds=1&sig=ACfU3U0eydXGFQZDCjd89rSiE641E2P7nQ&edge=0&edge=stretch&ci=113,770,434,405)
vers et le suivant sont pris des Géorgiques, II, 480. 747. In- geminant a le sens réfléchi: Gr., 749. Longum à longs traits.750. Notez la répétition de multa au début et à la fin du vers. 751. Aurorae filius: Memnon. 752. Il s'agit des chevaux enlevés par Diomède à Rhésus. 754. Insidias: il ne s'agit que des dernières ruses, de celles qui ont amené la chute de Troie.
« السابقةمتابعة » |