LII. FRÄNKISCHES TAUFGELÖBNIS. Forsahhistù unholdùn? ih fursahhu. Forsahhistu unholdûn uuerc indi uuillon? ih fursahhu. 5 Forsahhistù allem thêm bluostrum indi den gelton indi den gotum thie im heidene man zi bluostrum indi zi geldom enti zi gotum habent? ih fursahhu. Gilaubistù in got fater almahtigan? ih gilaubu. 10 Gilaubistù in Christ gotes sun nerjenton? ih gilaubu. Gilaubistù in heilagan geist? ih gilaubu. Gilaubistû einan got almahtigan in thrînisse inti in einisse? LIV. EXHORTATIO AD PLEBEM CHRISTIANAM. Hloset ir, chindo liupôstun, rihtida derâ calaupâ dê ir in herzin cahuetliho hapên sculut, ir den christânjun namun intfangan eigut, daz ist chundida iuuererâ christânheiti, fona demo truhtîne in [man] caplâsan, fona sin selpes jungirôn casezzit. derâ calaupâ cauuisso faoiu 5 uuort sint, ùzan drato mihiliu carùni dâr inne sint pifangan: uuiho âtum cauuisso dêm maistron derâ christânheitî dêm uuîhôm potôm sînêm deisu uuort thictôta suslîherâ churtnassi, za diu daz allêm christânêm za galauppenne ist ja auh simplun za pigehanne, daz alle farstantan mahtîn ja in hucti cahapên. inu huueo quidit sih der man christânan, der deisu 10 fòûn uuort derâ calaupâ, derâ er caheilit scal sîn (ja derâ er canesan scal), ja auh dei uuort des fraono capetes, dei der truhtîn selpo za gapete casazta: uueo mag er christâni sîn, der dei lirnên ni uuili noh in sînera cahucti hapên? odo uuè mac der furi andran derà calaupâ purgeo sin (ado furi andran caheizan), der de calaupa noh imo ni uueiz? pidiu sculut ir 15 uuizan, chindili miniu, uuanta eo unzi daz iuuer eogalîhêr dè selpûn calaupa den sînan fillol calêrit za farnemanne, den er ur deru taufi intfâhit, daz er sculdig ist uuidar got des caheizes, ja der dè sinan filleol lèren farsûmit, za demo sônatagin redja urgepan scal. Audite, filii carissimi, regulam fidei, quam in corde memoriter habere debetis, qui christianum nomen accepistis, quod est vestræ indicium christianitatis, a domino inspiratum, ab apostolis institutum. cuius utique fidei pauca sanctus 6 verba sunt, sed magna in ea concluduntur mysteria: etenim spiritus magistris ecclesiae sanctis apostolis ista dictavit verba tali brevitate, ut quod omnibus credendum est christianis semperque profitendum, omnes possent intellegere et memoriter retinere. quomodo enim se christianum dicit, qui pauca 10 verba fidei, qua salvandus est, et etiam orationis dominicae, quae ipse dominus ad orationem constituit, neque discere neque vult in memoria retinere? vel quomodo pro alio fidei sponsor existat, qui ipse hanc fidem nescit? ideoque nosse 15 debetis, filioli mei, quia donec unusquisque vestrum eandem fidem filiolum suum ad intellegendum docuerit, quem de baptismo exceperit, reus est fidei sponsionis, et qui hanc filiolum suum docere neglexerit, in die iudicii rationem redditurus erit. Nú allero manno calih, der christâni sin uuelle, dê galaupa jauh daz 20 frôno gapet alleru zilungu ille calirnên jauh dê kalêren dê er ur tauffì intfähe, daz er za sônatage ni uuerde canaotit radja urgepan: uuanta iz ist cotes capot ja daz ist unser hêlî ja unsares herrin capot, noh uuir andar uuîs ni magun unsero sunteôno antlâz cauuinnan. Nunc igitur omnis, qui christianus esse voluerit, hanc fidem et oratio20 nem dominicam omni festinatione studeat discere et eos, quos de fonte acceperit, edocere, ne ante tribunal Christi cogatur rationem exsolvere, quia dei iussio est et salus nostra et dominationis nostrae mandatum, nec aliter possumus veniam consequi delictorum. 5 10 LV. FREISINGER AUSLEGUNG DES PATERNOSTER. Pater noster qui es in caelis. Fater unser, dù pist in himilum. Mihhil gôtlich ist, daz der man den almahtigun truhtîn sînan fater uuesan quidit. karisit denne, daz allero manno uuelih sih selpan des uuirdican tôge, cotes sun ze uuesan. Sanctificetur nomen tuum. Kauuîhit si namo dîn. Nist uns des duruft, daz uuir des dikkêm, daz der sin namo kauuîhit uuerda, der eo uuas uuîh enti eo ist: ûzzan des dikkamês, daz der sin namo in uns kauuîhit uuerda, enti dê uuîhnassî, dê uuir in deru taufi fona imo intfêngun, daz uuir ze demu suonotakin furi inan kahaltana pringan muozîn. Adveniat regnum tuum. Piqhueme rîhhi dîn. sîn rîchi uuas eo enti eo ist: ùzzan des dikkamês, daz daz sîn rîchi uns piqhueme enti er in uns richisója, nalles der tiuval, enti sin uuillo in uns uualte, nalles des tiuvales kaspanst. Fiat voluntas tua sicut in caelo et in terra. uuesa dîn uuillo, sama 15 sô in himile est, sama in erdu, daz nù so unpilipono enti sô èrlicho sôso dè engilâ in demu himile dinan uuillun arfullant, des mezzes uuir inan arfullan muozzîn. Panem nostrum cotidianum da nobis hodie. Pilipi unsraz emizzigaz kip uns eogauuanna. In desêm uuortum sint allo unsro licmiscùn du20 rufti pifankan. Nú avar èuuigo forkip uns, truhtin, den dinan lichamun. enti din pluot, daz uuir fona demu altare intfàhamês, daz iz uns za êuuîgera heili enti za èuuikemo lipe piqhueme, nalles za uuizze: enti din anst enti dino minnà in uns follicho kahalt. Et dimitte nobis debita nostra, sicut et nos dimittimus debitoribus nostris. Enti flâz uns unsro sculdi, sama sô uuir flâzzamês unsrêm scolom. makannôtduruft allero manno uuelihhemo, sih selpan desêm uuortum za pidenchenne, daz allero manno uuelih sînemu kanôz enti sînemu prôder er allemu hugiu enti hercin sîno missitâtî flâzze, daz imu der truhtin sama deo sino flâze. danna er demu sînemu kanôzze flâzan ni uuili, 30 danna . . . . . . danna er qhuidit 'flâz uns sama sô uuir flâzamês.' Et ne nos inducas in temptationem. Enti ni princ unsih in chorunka. ni flâz unsic, truhtin, den tiuval so fram gachorôn sôso sin uuillo sî, ûzzan sôso uuir mit dînera anst enti mit dînêm ganâdân ubaruuehan mekin. 35 Sed libera nos a malo. ûzzan kaneri unsih fona allêm suntôn, kalitanêm enti antuuartêm enti cumftichêm. Amen. LVI. WEISSENBURGER CATECHISMUS. Fater unser, thuțin himilom bist, giuuîhit si namo thin. queme richi thîn. uuerdhe uuilleo thin, sama sô in himile endi in erthu. Broot unseraz emezzigaz gib uns hiutu. farlâzzem scolom unserêm. 5 lôsi unsih fona ubile. endi farlâz uns sculdhî unsero, sama sô uuir endi ni gileidi unsih in costunga. auh ar Fater unser, thû in himilom bist, giuuîhit si namo thîn. Gotes namo ist simbles giuuihit: auh thanne uuir thiz quedhem, thanne bittem uuir, thaz sin namo in uns mannom uuerdhe giuuîhit thuruh guodiu uuerc. Queme richi thin. Richi gotes ist simbles endi eogihuuâr: thes 10 bittem uuir thoh, thanne uuir thiz quedem, thaz gotes richi si in uns endi thes diufles giuualt uuerdhe arfirrit fona uns. Uuerdhe uuillo thîn sama sô in himile endi in erthu. Thes sculun uuir got simbles bitten, thaz sin uuilleo uuerdhe samalih in erdhu in mannom, sôso her ist in himile in engilom, cithiu thaz man in erthu sînan 15 uuilleon giuuurchen megin sama sô engilà in himile magun. 20 Broot unseraz emetzigaz gib uns hiutu. Allo mannes thurfti sintun in themo brôtes namen gameinito, thero er ci thesemo antuuerden libe bitharf. bithiu scal man dago gihuueliches thiz gibet singan, sô huuer sô uuili thaz imo got gidago sinero thurfteo helphe. Indi farlâz uns sculdhî unsero sama so uuir farlâzzem scolom unserêm. 25 Sô huuer so thiz quidhit, sô bitharf thaz er sô due so her quithit, huuanda her fluochôt imo mêr thanne her imo guodes bitte, ibu her sô ni duat sô her quidhit: huuanda sô huuer so andhremo arbolgan ist endi thiz gibet thanne singit, ther bidit imo selbemo thanne ubiles. Indi ni gileiti unsih in costunga. Ni leitit got eomannan in ubilo thohheinaz; ûzzar thanne her then man farlâzzit, sô ist her sâr in costungôm. thaz meinit thaz uuort, thaz her unsih ni farlâzze cithiu thaz uuir in ubil gileitte ni uuerdhên. Auh arlósi unsih fona ubile. In thesemo uuorde ist bifangan allero 30 ubilo gihuuelib, thero manne giterjan megi. bithiu sô huuer so thiz gibet hlûttru muatu singit, gilouban scal her, thaz inan got thanne gihôrje: huuanda her ni bitit thâr ana elljes eouuihtes, nibu thes got selbo giboot ci bittanne, endi thar sintun thoh allo mannes thurfti ana bifangano. Ista sunt criminalia peccata per quae diabolus mergit homines in in 35 fernum. Vitia carnis. âcustî thes lichamen. Inmunditia. unhreinitha. Fornicatio. huar. Luxuria. firinlusti. Idolorum servitus. abgoto theonost. Veneficia. eittarghebon. Inimicitia. fiantscaf. Contentiones. bâgâ. Aemulationes. anthruoft. Irae. nîdhâ. Rixae. secchiâ. 40 Dissensiones. fliiz. Sectae. striitî. Invidia. abunst. Obstinatus. einuuillig. Homicidia. manslagon. Anxius. angustentêr. Ebrietas. truncali. Adulteria. mêrhuarâ. Furta. thiubheit. Gilaubju in got fater almahtigon, scepphjon himiles enti erdà. Endi in heilenton Christ, suno sinan einagon, truhtin unseran. Ther infanganêr 45 ist fona heilegemo geiste, giboran fona Marîùn magadi, giuuizzinôt bî pontisgen Pilâte, In crûci bislagan, toot endi bigraban. Nidhar steig ci hellju, in thritten dage arstuat fona tóotêm, Ûf steig ci himilom, gisaz ci cesuûn gotes fateres almahtiges: Thanan quemendi ci ardeilenne quecchêm endi dóodèm. Gilaubju in âtum uuîhan, uuîha ladhunga alli Credo in deum patrem omnipotentem, creatorem caeli et terrae. et in Iesum Christum, filium eius unicum, dominum nostrum. qui con45 ceptus est de spiritu sancto, natus ex Maria virgine, passus sub Pontio Pilato, crucifixus, mortuus et sepultus. descendit ad inferna, tertia die resurrexit a mortuis, ascendit ad caelos, sedet ad dexteram dei patris omnipotentis: inde venturus iudicare vivos et mortuos. credo in spiritum sanctum, sanctam ecclesiam catholicam, san |