670 Tum gemini fratres Tiburtia moenia linquunt, fratris Tiburti dictam cognomine gentem, Catillusque acerque Coras, Argiva iuventus, et primam ante aciem densa inter tela feruntur : ceu duo nubigenae cum vertice montis ab alto descendunt Centauri Homolen Othrymque nivalem linquentes cursu rapido; dat euntibus ingens silva locum et magno cedunt virgulta fragore. Nec Praenestinae fundator defuit urbis, Volcano genitum pecora inter agrestia regem 680 inventumque focis omnis quem credidit aetas, Caeculus. hunc legio late comitatur agrestis: quique altum Praeneste viri quique arva Gabinae Iunonis gelidumque Anienem et roscida rivis. Hernica saxa colunt, quos dives Anagnia pascit, quos, Amasene pater. non illis omnibus arma nec clipei currusve sonant; pars maxima glandes liventis plumbi spargit, pars spicula gestat bina manu, fulvosque lupi de pelle galeros tegmen habent capiti; vestigia nuda sinistri 690 instituere pedis, crudus tegit altera pero. At Messapus, equum domitor, Neptunia proles, quem neque fas igni cuiquam nec sternere ferro, iam pridem resides populos desuetaque bello agmina in arma vocat subito ferrumque retractat. hi Fescenninas acies aequosque Faliscos, hi Soractis habent arces Flaviniaque arva Then brethren twain from Tibur's hold, a folk Called from their brother's name Tiburtus, come, Catillus and keen Coras, Argive youths. First of the foremost, on they press, where darts Or snow-capped Othrys quitting with swift stride; Hath deemed him-Caeculus. A rustic band Messapus, the steed-tamer, Neptune's child, And hill of Ciminus, and Capena's groves. ibant aequati numero regemque canebant : ceu quondam nivei liquida inter nubila cycni 700 cum sese e pastu referunt et longa canoros dant per colla modos, sonat amnis et Asia longe [nec quisquam aeratas acies ex agmine tanto misceri putet, aëriam sed gurgite ab alto urgeri volucrum raucarum ad litora nubem.] Ecce Sabinorum prisco de sanguine magnum agmen agens Clausus magnique ipse agminis instar, Claudia nunc a quo diffunditur et tribus et gens per Latium, postquam in partem data Roma Sabinis 710 una ingens Amiterna cohors priscique Quirites, Ereti manus omnis oliviferaeque Mutuscae; qui Nomentum urbem, qui Rosea rura Velini, que Tetricae horrentis rupes montemque Severum Casperiamque colunt Forulosque et flumen Himellae, qui Tiberim Fabarimque bibunt, quos frigida misit Nursia, et Ortinae classes populique Latini, quosque secans infaustum interluit Allia nomen : quam multi Libyco volvuntur marmore fluctus saevus ubi Orion hibernis conditur undis, 720 vel cum sole novo densae torrentur aristae scuta sonant pulsuque pedum conterrita tellus. In measured time they march and chant their king: As snow-white swans that, through the liquid clouds From food returning, utter forth their full Long-throated strains. The stream and Asia's fen Afar ring smitten. [Nor had one deemed them there A mail-clad army blent in vast array, But rather of hoarse birds an airy cloud, That from the deep mid-ocean shoreward ply.] A mighty host, himself a host in might! From whom the Claudian tribe and clan to-day, Quirites, all Eretum's folk, and they Hinc Agamemnonius, Troiani nominis hostis, curru iungit Halaesus equos Turnoque ferocis mille rapit populos, vertunt felicia Baccho Massica qui rastris, et quos de collibus altis Aurunci misere patres Sidicinaque iuxta aequora, quique Cales linquunt amnisque vadosi accola Volturni, pariterque Saticulus asper 730 Oscorumque manus. teretes sunt aclydes illis tela, sed haec lento mos est aptare flagello. laevas caetra tegit, falcati comminus enses. Nec tu carminibus nostris indictus abibis, Oebale, quem generasse Telon Sebethide nympha fertur, Teleboum Capreas cum regna teneret, iam senior; patriis sed non et filius arvis contentus late iam tum dicione tenebat Sarrastis populos et quae rigat aequora Sarnus, quique Rufras Batulumque tenent atque arva Celemnae 740 et quos maliferae despectant moenia Abellae, Teutonico ritu soliti torquere cateias; tegmina quis capitum raptus de subere cortex Et te montosae misere in proelia Nersae, 18 |