VI. Baterunser in allemannischer Sprache *). (Pag. 189.) Fatter unseer thu pist in Himile. Wihi namun dinan. Qhveme rihi din. Werde willo din so in himile, sosa in erdu. Prooth unseer emez hic kip uns hiutu. Oblaz uns sculdi unseero, so wir oblaven uns Sculdiken. enti ni unsih firletti in Khorunka. uzz erlosi unsih fona ubile. VII. Abschwörungsformel und Glaubensbekenntniß in fränkisch-sächsischer Mundart. VIII. Schwur der Könige und Völker bei Straßburg ***). 842. (Pertzens monumenta germ. hist. Tom. II. Pag. 665.) Ergo 16. Kalend. Marcii Lodhuwicus et Karolus in civitate quae olim Argentaria vocabatur, nunc autem Strazburg vulgo dicitur, conve *) J. G. Eccardus incerti monachi Weissenburgensis Catechesis theotisca etc. 1713. 8. **) Eccardus Catechesis theodisca. Pag. 77. sqq. *** Nithardi Historiarum Libri III. Cap. 5. Alleman. Vaterunser. Fränkische Abschwör. Form. Schwur b. Straßbg. 11 nerunt; et sacramenta, quae subter notata sunt, Lodhuwicus romana, Karolus vero teudisca lingua juraverunt. Ac sic ante sacramentum circumfusam plebem alter teudisca, alter romana lingua alloquuti sunt. Lodhuwicus autem, qui major natu, prior exorsus, sic coepit: Quotiens Lodharius me et hunc fratrem meum post obitum patris nostri insectando, usque ad internectionem delere conatus sit, nostis; cum autem nec fraternitas, nec christianitas, nec quodlibet ingenium, salva justitia ut pax inter nos esset, adjuvare posset, tandem coacti rem ad judicium omnipotentis Dei detulimus, ut suo nutu, quid cuique deberetur, contenti essemus. In quo nos, sicut nostis, per misericordiam Dei victores extitimus; is autem victus, una cum suis quo valuit secessit. Hinc vero fraterno amore correpti, necnon et super populum christianum conpassi, persequi atque delere illos noluimus; sed actenus sicut et antea, ut saltem deinde cuique sua justitia cederetur, mandavimus. At ille posthaec non contentus judicio divino, sed hostili manu iterum et me et hunc fratrem meum persequi non cessat; insuper et populum nostrum incendiis, rapinis, cedibusque devastat: quamobrem nunc, necessitate coacti, convenimus; et quoniam vos de nostra stabili fide ac firma fraternitate dubitare credimus, hoc sacramentum inter nos in conspectu vestro jurare decrevimus. Non qualibet iniqua cupiditate illecti hoc agimus, sed ut certiores, si Deus nobis vestro adjutorio quietem dederit, de communi profectu simus; si autem, quod absit, sacramentum quod fratri meo juravero, violare praesumpsero, a subditione mea, necnon et a juramento, quod mihi jurastis, unumquemque vestrum absolvo. Cumque Karolus haec eadem verba romana lingua perorasset, Lodhuvicus, quoniam major natu erat, prior haec deinde se servaturum testatus est: Pro Deo amur et pro christian poblo et nostro commun salvament, dist di in avant, in quant Deus savir et podir me dunat, si salvaraeio cist meon fradre Karlo, et in adiudha et in cadhuna cosa, si cum om per dreit son fradra salvar dist, in o quid il mi altresi fazet; et ab Ludher nul plaid numquam prindrai, qui meon vol cist meon fradre Karle in damno sit. Quod cum Lodhuvicus explesset, Karolus teudisca lingua sic hec eadem verba testatus est: In Godes minna ind in thes christianes folches ind unser bedhero gealtnissi, fon thesemo dago frammordes, so fram so mir Got gewizci indi madh furgibit, so haldih tesan minan bruodker, soso man mit rehtu sinan brudher scal, in thiu, thaz er mig sosoma duo; indi mit Ludheren in nohheiniu thing ne geganga the minan willon imo ce scadhen werhen. Sacramentum autem quod utrorumque populus quique propria lingua testatus est, romana lingua sic se habet: Si Lodhuvigs sagrament, quae son fradre Karlo jurat, conservat, et Karlus meos sendra de suo part non lo stanit, si io returnar non lint pois, ne io ne neuls cui eo returnar int pois, in nulla aiudha contra Lodhuwig nun li iver. Teudisca autem lingua: Oba Karl then eid, then er sineno bruodher Ludhuwige gesuor, geleistit, indi Ludhuwig min herro then er imo gesuor, forbrihchit, ob ih inan es irwenden ne mag, noh ih noh thero nohhein then ih es irwenden mag, widhar Karle imo ce follusti ne wirdhic. Quibus peractis Lodhuwicus Renotenus per Spiram, et Karolus juxta Wasagum per Wizzunburg Warmatiam iter direxit. 1X. Aus der Uebersehung von Tatians Evangelienharmonie. (Schilteri thes. Tom. II.) Christus in cruce illusus. (Matth. XXVII. 38 — 44. Marc. XV. 27-32. Tho uuarun erhangan mit imo zuene thioba, ein in zeso, inti an der in sina uuinistra. 2. Thie furifarenton bismarotun inan, inti ruortin iro houbit, quedente: Wah! thie thar ziuuirpfit tempal Gotes, inti in thriu tagon iz abur gizimbrot, heili thih selbon, oba thu Gotes sun sie, stig nidar fon themo cruce. 3. Sama thie heroston thero Bisgofo bismaronte mit then Bouherin inti mit then alton quadun: Andre teta her heile, sih selbon ni mac heil tuon: Ob ir Jsrahelo Cuning si, er stigo nidar fon themo cruce, inti gisehemes, inti giloubimes imo: Her gitruwet in Got, bithiu erlosit her inan nu ob her inan uuili, her quad, uuanta ih Gotes sun bin. 4. Thas selba ein fon then, thie thar hangetun, thero thiobo bismarota inan quedenti: Ob thu si Crist, tuo thih selbo heilan inti unsih. 5. Tho antlingita ther ander inti incribota inan, sus quedenti: Noh thu ni forhtis Got, thaz thu in theru selbun nidarangu bist, inti uuir giuuesso rehto, thaz uuir uuirdigen tatin intfahemes, theser uuarliho niouuiht ubiles teta. 6. Jnti quad zi themo Heilante: Trohtin, gihugi min, mit thiu thu cumist in thin rihhi. 7. Tho quad imo ther Heilant: War, quid ih thir, hiutu bistu mit mir in Paradiso. Tunc crucifixerunt cum eo duos latrones, unum a dextris, et alterum a sinistris ejus. 2. Praetereuntes autem blasphemabant eum, moventes capita sua, et dicentes: Vah! qui destruit templum Dei, et in triduo illud reaedificat, salva te ipsum, si filius Dei es, descende de cruce. 3. Similiter et principes sacerdotum illudentes cum scribis et senioribus dicebant: Alios salvos fecit, seipsum non potest salvum facere. Si Rex Jsrael est, descendat nunc de cruce, ut videamus et credamus ei. Confidit in Deo, liberet nunc eum si vult, dixit enim, quia filius Dei sum. 4. Jdipsum autem unus de his, qui pendebant, latronibus blasphemabat eum dicens: Si tu es Christus, salvum fac te ipsum et nos. 5. Respondens autem alter increpabat illum, dicens: Neque tu times Deum, quod in eadem damnatione es, et nos quidem juste, nam digna factis recipimus, hic vero nihil mali gessit. 6. Et dicebat ad Jesum: Domine, memento mei, dum veneris in regnum tuum. 7. Et dixit illi Jesus: Amen, dico tibi, hodie mecum eris in Paradiso. Aus der Uebers. v. Tatians Evangelienharmónie. sinon muoter, Maria Cleophases, inti Maria Magdalenisga. 2, Mitthiu gisah ther Heilant thia muoter inti jungiron stantentan, then the her minnot, quad sinero muoter: Wib, senu thin sun! 3. After thiu quad sinen jungiron: Senu thin muoter! inti fon theru ziti intfieng sia ther jungiro in sina. 13 tris, Maria Cleophae et Maria Magdalenae. 2. Cum vidisset ergo Jesus matrem et discipulum stantem, quem diligebat, dicit matri suae: Mulier, ecce filius tuus! 3. Deinde dicit discipulo: Ecce mater tua! et ex illa hora accepit eam discipulus in sua. Sitiens Christus potatur, clamans moritur. (Matth. XXVII. 48–50. Marc. XV. 36. 37. Luc. XXIII. 46. Joh. XIX. 28-30.) After thiu uuesta ther Heilant, thaz thiu alliu nu gientota uuarun, thaz thuruhfremit uuirdi thas giscrib, quad: Jh thrustu. 2. Faz uuas thar gisezzit fol ezziches. 3. Jnti sliumo liof ein fon in, intfanganama spunga fulta sie ezziches, inti saztą anan rora, inti gab imo trinken. 4. Tho do intfieng ther Heilant thiu ezzih quad: Gientot ist. 5. Thie andere quadun: Laz im, gisehemes, oba come Helias loscnti inan. 6. Ther Heilant abur ruofenti mihhileru stemmu: Fater, in thine hanton biuilu ih minan geist! inti nidargiheldi themo houbite santa then Postea sciens Jesus, quia jam omnia consummata sunt, ut consummaretur scriptura, dicit: Sitio. 2. Vas ergo positum erat aceto plenum. 3. Et continuo currens unus ex illis acceptam spongiam implevit aceto, et imposuit arundini et dabat ei bibere. 4. Cum ergo accepisset acetum Jesus dixit: Consummatum est. 5. Caeteri vero dicebant: Sine, videamus, an veniat Elias liberatu rus eum. 6. Jesus autem iterum clamans voce magna: Pater, in manus tuas commendo spiritum meum! et inclinato capite emisit spiritum. X. Aus Kero's deutscher Uebersehung der Regel des heiligen Benedictus. Fona horsamij. (Schilleri thes. Tom. I.) Erista inunu dera deoheiti stiagil ist hoorsamij ano tuuala deisu kerisit diem die neouueht im fona Christe tiurorin eouueht uuannant duruh deonost uuihaz daz kegehane sint edo duruh forahtun dera hella, edo tiurida des euuinigen libes; saar so eouueht kipotan fona meririn ist sama cotchundlihho si kepotan tauala kedoleetuuesan niuuizzin ze tuenne. fona diem truhtin qhuidit kagan horidu des oorin kaganhoorta mir. auur qhuuidit lerarum der iu horit, mih horit. keuuïsso dese solihhe farlazzante saar dei iro sint uuilloom eiganeem farlaazzante saar pihafteem hantum daz tuant unduruthaan farlaazante nahemu dera hoorsamij fuazze kepiotantes stimma tatim si kefolget indi so sama eineru stunthuuilu forakeqhuuetaniu des meisres kipot duruhtaniu diskin uuerach in siniumidu forahtun Cotes pedo racha kimeinsamlihho sniumor sin kefaldan diem ze libe euuigemu zefuranne minna anahlineet pidiu engan uuec keeriiffant danaån Truhtin qhuuedit enger uuec ist der leitit ze libe: daz nalles iro selbsuana lebente iro indi uuilloom hoorsamonte uzzan kagante fremideru suanu indi kepote, in samanungu lebente imu forauuesan keroont anna zuifal dese solihhe die truhtines sint keleisinit keqhuuit in deru qhuuidit: ni qhuuam tuan uuillun minan uzzan des der mih santa fateres. Uzzan diu selba hoorsamii denne antfanclih ist Cote, indi-suazzi mannum ibu huuaz ist kepotan, nalles stozzonto, nalles uualo nalles trago, edo mit murmulode edo mit antuurtu der niuuellentin ist kitan; danta hoorsamii diu meriroom ist kekeban Cote ist ketuan er keuuisso qhuad der; iuih hoorit mih hoorit: indi mit cuatu muatu fona discoom keban kerisit danta clatamuatan ke De obedientia. Primus itaque humilitatis gradus est obedientia sine mora. Haec convenit his, qui nihil sibi a Christo carius aliquid existimant, propter servitium sanctum, quod professi sunt, seu propter metum gehennae, vel gloriam vitae aeternae; mox ut aliquid imperatum a maiore fuerit, ac si divinitus imperetur, moram pati nesciunt in faciendo. De quibus Dominus ait: Ob auditu auris obedivit mihi. Et iterum dicit doctoribus: Qui vos audivit, me audivit. Ergo hi tales relinquentes statim quae sua sunt, et voluntatem propriam deserentes, mox ex occupatis manibus et quod agebant imperfectum relinquentes, vicino obedientiae pede jubentis vocem factis sequantur: et veluti uno momento et praedicta magistri jussio, et perfecta discipuli opera, in velocitate timoris Dei, ambae res communiter citius explicantur, quibus ad vitam acternam gradiendi amor incumbit. Jdeo angustam viam arripiunt: Unde Dominus dicit: Angusta via est, quae ducit ad vitam: ut non suo arbitrio viventes, vel desideriis suis et voluntatibus obedientes, sed ambulantes alieno judicio et imperio, in coenobiis degentes, abbatem sibi praeesse desiderant. Sine dubio hi tales illam Domini imitantur sententiam, in qua dicit: Non veni facere voluntatem meam, sed ejus qui me misit patris. Sed haec ipsa obedientia tunc acceptabilis erit Deo, et dulcis hominibus, si quod jubetur, non trepide, non tepide, non tarde, aut cum murmurio, vel cum responso nolentis efficiatur; quia obedientia, quae majoribus praebetur,Deo exhibetur. Jpse enim dixit: Qui vos audit, me audit: Et cum bono animo a discipulis praebere oportet; quia hilarem datorem diligit Deus. Nam |