50 cha, Heilegero gimeinidha, Ablâz sundeôno, Fleisges arstantnissi, Liib êuufgan. Amen.

Sô huuer so uuilit gihaldan uuesan, fora allu thurft ist, thaz er habê allicha gilauba. Thia ûzzar eogihuuelih alonga endi ganza gihalde, âno ibu in êuuidhu faruuirdhit. Gilauba avur allichu thisu ist, thaz einan got in 55 thrînisse endi thrînissi in einnissî êrêmês, Noh ni gimisgente thiô gomo

heiti noh thea cnuat citeilente. Andher ist giuuisso gomaheit fateres, andher sunes, andher thes heilegen geistes, Ûzzar fateres endi sunes endi heilegen geistes ein ist gotchundî, gilîh diuridha, ebanêuuigu craft. Huueolih fater, sulih sún, sulih ther heilogo geist. Ungiscaffan fater, 60 ungiscaffan sun, ungiscaffan endi ther heilogo geist; Ungimezzan fater, ungimezzan sun, ungimezzan ther heilogo geist; Èuuig fater, euuig sun, êuuig heilogo geist: Endi thoh nalles thrî êuuige, ûzzar einêr ist êuuigèr, Sô nalles thrî ungiscaffene noh thrî ungimezzene, ûzzar einêr ist ungiscaffaner endi einer ungimezzenêr. So sama almahtigo fater, almahtigo 65 sun, almahtigo endi heilago geist, Endi thoh nalles thrî almahtige, ûzzar einer ist almahtiger. So sama got fater, got sun, got heilago geist, Endi nalles thoh thrî gotâ, ûzzar einêr ist got. Sô sama truhtîn fater, truhtîn sun, truhtin heilago geist, Endi thoh nalles thrî truhtînà, ûzzar einêr ist truhtîn: Huuanda sô selp einezêm eina eogihuuelicha gomaheit got endi

50 ctorum communionem, remissionem peccatorum, carnis resurrectionem, vitam aeternam. Amen.

Increatus pater,

Quicumque vult salvus esse, ante omnia opus est, ut teneat catholicam fidem. Quam nisi quisque integram inviolatamque servaverit, absque dubio in aeternum peribit. Fides autem catholica haec est, ut unum deum 55 in trinitate et trinitatem in unitate veneremur, neque confundentes personas neque substantiam separantes. Alia est enim persona patris, alia filii, alia spiritus sancti, sed patris et filii et spiritus sancti una est divinitas, aequalis gloria, coaeterna maiestas. Qualis pater, talis filius, talis spiritus sanctus. 60 increatus filius, increatus et spiritus sanctus; immensus pater, immensus filius, immensus spiritus sanctus; aeternus pater, aeternus filius, aeternus spiritus sanctus: et tamen non tres aeterni, sed unus aeternus, sicut non tres increati nec tres immensi, sed unus increatus et unus immenSimiliter omnipotens pater, omni65 potens filius, omnipotens et spiritus sanctus, et tamen non tres omnipotentes, sed unus omnipotens. Ita deus pater, deus filius, deus spiritus sanctus, et tamen non tres dii, sed unus est deus. Ita dominus pater, dominus filius, dominus spiritus sanctus, et tamen non tres domini, sed unus est dominus: quia sicut singillatim unam quamque personam deum et

sus.

DENKMÄLER. 2. aufl.

11

70 truhtin ci gigehanne fona therà christinheiti uuârnissi ginôtamês, Sô sama thri gotà erdho truhtinâ ci quedhanne thiu rehta christinheit farbiutit (edho biuuerit). Fater fona niuuuihtu ist gitân noh giscaffan noh giboran; sun fona fatere einemo ist nalles gitân noh giscaffan, ûzzan giboran; Heilago geist fona fatere endi sune nalles gitân noh giscaffan noh giboran, 75 ûzzar arfaran. Einêr giuuisso fater, nalles thrî faterâ, einêr sun, nalles thri sunî, einer heilago geist, nalles thri heilage geistâ. Endi in theseru thrinissi niuuuiht eriren erdho afteren, niuuuiht mêren erdho minneren, Suntar allo thrio heiti ebanêuuige im sint endi ebangiliche, Sô thaz ubar al, sô giù obana giquetan ist, thaz thrinissi in einnisse endi thaz einnissi in 80 thrînissi ci êrenne si. Ther uuili giuuisso heil uuesan, sô fona thrînisse henge (edho farstande).

Suntar nôtthurft ist ci èuuigeru heilt, thaz infleiscnissi gihuuelih truhtînes unseres heilanten Christes gitriulicho gilaube. Ist giuuisso gilauba rehtiu, thaz gilaubamês endi bijehamês, bithiu truhtîn unser heilanto Christ, 85 gotes sun, got endi man ist. Got ist fona cnuati (edho samanuuisti) fateres êr uueroldem giboran endi man ist fona cnuati muoter in uuerolti giboran: Thuruhthigan got, thuruhthigan man, fona sêlu redhihafteru endi mannisginimo fleisge untaruuesentêr, Ebanêr fatere after gotcundnisse, minniro fatere after mennisgi. Ther thoh thiuuidero sî got endi 90 man, nalles zuuêne thiuuideru, suntar eino ist Christ, Einêr avur nalles

To dominum confiteri christiana veritate compellimur, ita tres deos aut dominos dicere catholica religione prohibemur.

Pater a nullo est factus nec creatus nec genitus; filius a patre solo est, non factus nec creatus, sed genitus;

spiritus sanctus a patre et filio, non factus nec creatus nec genitus, 75 sed procedens. Unus ergo pater, non tres patres, unus filius, non tres filii, unus spiritus sanctus, non tres spiritus sancti. Et in hac trinitate nihil prius aut posterius, nihil maius aut minus, sed totae tres personae coaeternae sibi sunt et coaequales, ita ut per omnia, sicut iam supra dictum est, et trinitas in unitate et unitas in trinitate vene80 randa sit. Qui vult ergo salvus esse, ita de trinitate sentiat.

Sed necessarium est ad aeternam salutem, ut incarnationem quoque domini nostri Iesu Christi fideliter credat. Est ergo fides recta, ut credamus et confiteamur, quia dominus noster Iesus Christus, $5 dei filius, deus et homo est. Deus est ex substantia pa

natus:

tris ante saecula genitus, et homo est ex substantia matris in saeculo perfectus deus, perfectus homo, ex anima rationali et humana carne subsistens, aequalis patri secundum divinitatem, minor patre secundum humanitatem. Qui licet deus sit et homo,

90 non duo tamen, sed unus est Christus,

unus autem non

gihuuerbithu therà gotcundhi in fleisg, sundar arhabani therà mennisgi in gode. Einer giuuisso nalles gimiscnissi therà cnuati, suntar einnissi thera heiti. Thoh sô sama sô thiu sêla redhihaftiu endi lichamo einêr ist man, so got endi man einer ist Christ. Ther gimartorôt ist bi 95 heili unsera, nithar steig ci helliuuizze endi arstuant fona tôtêm, Üf steig ci himilom, sizzit ci cesuûn gotes fateres almahtiges, Thanan cumftigêr ci suananne lebente endi tôte; Ci thes cumfti alle man ci arstandanne eigun mit lichamôn iro Endi geltanti sint fon gitâtem eiganêm redina: Endi thie guat dâtun, farent in êuuig liib, Endi thie ubil dâtun, in 100 êuuig fuir. Thisu ist gilauba allichu, thia nibi eogihuuelihher triulicho endi fastlicho gilaubit, heil uuesan ni mag.

Guatlichi in höhöstém gote endi in erdhu fridhu mannom guates uuillen. Lobômes thih, Uuelaquedhemês dhir, Betômès thih, Hruamamês thih. Thancômes thir thuruh michila guatlichî thina. Truhtin got, cuning hi105 milisgêr. Got fater almahtiger. Truhtin suno einboranêr Heilanto Christ. Truhtîn got. Lamp gotes. Suno fateres. ther nimis suntà uueruldî, Ginâdhô uns. Ther nimis suntâ uueruldi, intfäh gibet unser. Ther sizzis az cesuûn fateres, ginàdhô uns. Bithiu thû eino uuîho, Thû eino truhtin, Thủ eino hôhôsto, Heilento Christ, mit uuîhen adume, In guathichi 110 gotes fateres. Ámen.

conversione divinitatis in carnem,

sed assumptione humanitatis in deum, unus omnino non confusione substantiae, sed unitate personae. Nam sicut anima rationalis et caro unus est homo, ita deus et homo unus est Christus. Qui passus est pro 95 salute nostra, descendit ad inferos et resurrexit a mortuis, ascendit in caelos, sedet ad dexteram dei patris omnipotentis, inde venturus iudicare vivos et mortuos; ad cuius adventum omnes homines resurgere habent cum corporibus suis et reddituri sunt de factis propriis rationem: et qui bona egerunt, ibunt in vitam aeternam, qui vero mala, in 100 ignem aeternum. Haec est fides catholica, quam nisi quisque fideliter firmiterque crediderit, salvus esse non poterit.

Gloria in excelsis deo. Et in terra pax hominibus bonae voluntatis. Laudamus te, benedicimus te, adoramus te, glorificamus te. Gratias agimus tibi propter magnam gloriam tuam. Domine deus, rex caelestis. 105 Deus pater omnipotens. Domine fili unigenite Iesu Christe. Domine deus, agnus dei, filius patris. Qui tollis peccata mundi, miserere nobis. Qui tollis peccata mundi, suscipe deprecationem nostram. Qui sedes ad dexteram patris, miserere nobis. Quoniam tu solus sanctus, tu solus dominus, tu solus altissimus, Iesu Christe, cum sancto spiritu, in gloria dei 110 patris. Amen.

LVII.

SANGALLER PATERNOSTER UND CREDO.

PATER NOSTER.

Fater unsar, thủ pist in himile, uuihi namun dinan. Thueme rihhi din. uuerde uuillo diin, sô in himile sôsa in erdu. prooth unsar emezîch kip uns hiutu. oblâz uns sculdî unsaro, sô uuir oblâzem uns sculdîkêm. enti ni unsih firleiti in khorunka. ûzzer lôsi unsih fona ubile.

CREDO IN DEO.

5 Kilaubu in kot fater almahticun, kiscaft himiles enti erdå. enti in Jesum Christ sun sînan ainacun, unseran truhtîn. der inphangan ist fona uuihemu keiste, kiporan fona Mariûn macadî êuuîkeru, kimartrôt in kiuualtiu Pilâtes, in crûce pislacan, tôt enti picrapan, stehic in uuîzzi ; in drittin take erstoont fona tôtêm, stehic in himil, sizit az zesuûn cotes fateres almahti10 kin, dhana chuumftic ist sônen qhuekhe enti tôte. kilaubu in uuîhan keist, in uuîha khirîhhùn catholica, uuîhero kemeinitha, urlâz suntîkero, fleiskes urstôdalî, in liip êuuîkan. Ámen.

LVIII.

FRÄNKISCHES GEBET.

Truhtin god, thù mir hilp indi forgip mir gauuitzi indi guodan galaupun, thîna minna indi rehtan uuilleon, heili indi gasunti indi thina guodûn huldi.

id est:

Domine deus, tu mihi adiuva et perdona mihi sapientiam et bonam credulitatem, tuam dilectionem et bonam voluntatem, sanitaten et prosperitatem et bonam gratiam tuam.

1

LIX.

DE VOCATIONE GENTIUM.

ubar allan mitti

mannum elidiutic sprâha in gateiliteru stimnu missalih after Christe uuas in mittingarte

imo danne elidiutic . . . . . sprihhit, mir ist elidiutic minerâ

auh ist so galihho dêm gaquetan, mannum enti deotôm, ódohuuîla umbi chunda sahha meinant,

elidiutiga sprâhha

ni uueiz andres . .

:

got der gascuof enti

sahha gachunde.

ni uueiz, huuaz an

2 fona gotes uuorte ist katân daz kațânes ist, enti dno inan nist eouuiht katânes. Er selbo uueiz kauuisso manno gadanchâ so hlûttre sô unhreine, uuorto enti uuercho * gun a * sô huueo feeh sô iz in muote ist kalegit, joh dea gateiltûn stimnâ in deru elidiutigûn språhhu. sô aer iz al gauuisso gascuof,

1 voce quem ad modum eum omnipotentis dei virtus divisit. Et ideo in universo orbe inter gentes et homines est barbara locutio in partita voce multiplex et varia. Sicut et ille qui post Christum fuit in mundo magister gentium insignis de illa barbara variaque locutione Paulus apostolus ait

5 'Si ergo nesciero virtutem vocis, ero ei cui loquor barbarus et is qui loquitur mihi barbarus.'

Hoc autem in eorum persona dictum est hominum et gentium qui quamvis in rebus cognitis pro barbarica tamen partitaque voce et loquella alternantes inter se humana verba non sciunt.

10 Quia homo mentis alienae nescit voluntatem, nisi ei verbo aut aliquo ille sua indicet signo secreta. Solus autem dominus deus omni

2.

potens qui

et sine ipso factum est nihil.

ille enim cognovit cogitationes hominum mundas et immundas, verborum et operum varietates in corde latentes et divisas voces in barbaricas locutiones: sicut enim omnia creat,